გამოკითხვები
რა ტიპის სტატიებს ისურვებდით ?

ზურაბ კიკნაძე - მიწიერი კედლები



,,კედელს, შექმნილს რაიმეთი
ბრმად გათიშულ ერთა შორის,
გააშუქებს ღრმა იმედი
სიყვარულის და ამბორის".


        გალაკტიონი


არაფერი ისე არ აშორებს ადამიანს ქრისტიანობისგან, როგორც ამპარტავნობა. მართლმადიდებლურ სამყაროში ამპარტავნობა უდიდეს ცოდვად ითვლება. არ შეიძლება მორწმუნე ადამიანმა, რომელიც თავს მართლმადიდებლად თვლის, არ იცოდეს, რომ ამპარტავნობა ყველა სხვა სულის მომაკვდინებელი ცოდვის დასაბამია. მაგრამ გადამწყვეტ მომენტში, სასაზღვრო სიტუაციაში, გვავიწყდება ეს ჭეშმარიტება. ასეთი გადამწყვეტი სიტუაციები კი ხშირად დამდგარა ერის, საზოგადოების ცხოვრებაში. ჩვენი თანამედროვე სინამდვილეც არ არის მოკლებული ამგვარ სიტუაციებს, როცა საზოგადოების შინაგანი სახე აშკარავდება.
ამგვარი სიტუაციები საზოგადოებისათვის განსაცდელია, ისეთივე გამოცდაა, როგორიც გაამპარტავნების გზაზე დამდგარი ამირანისათვის ამბრი არაბთან შეხვედრა იყო. ამპარტავნება იყო ამ გმირში დაბუდებული და ამ შეხვედრამ ის სააშკარაოზე გამოიტანა. პასკალი ამბობდა, ადამიანი ორი ხიფათის წინაშე დგასო, სასოწარკვეთილებისა - საკუთარი უმწეობის გაცნობიერების გამო და გაამპარტავნებისა - საკუთარ თავზე გადამეტებული წარმოდგენის გამო. ორივე დიდი ცოდვაა. ამ უკანასკნელ ხანს ჩვენი აქტიური საზოგადოება ამ ორი განსაცდელის წინაშე აღმოჩნდა ერთდროულად. ეს განსაცდელი რომის პაპის ვიზიტი იყო. სასოწარკვეთა გამოიწვია რწმენაში უმტკიცობამ, ვაითუ კათოლიკობამ დასძალოს მართლმადიდებლობას და მრევლი "მივიდეს ახალ წარმართობაში". ამპარტავნობა კი გამოიწვია გადამეტებულმა წარმოდგენამ საკუთარ თავზე, საკუთარ შეუბღალავ რწმენაზე. ქვეყანა წარმოვიდგინეთ "წმიდა მიწად", სადაც ერეტიკოსის ფეხი არ უნდა დაიდგას, რომ არ შეიბღალოს.
არ შეიძლება მორწმუნე ქრისტიანი, მართლმადიდებელი იქნება ის თუ რომის კათოლიკე, დღესაც ტრაგიკულად არ განიცდიდეს იმ საბედისწერო დღეს, როცა დაიწყო ე.წ. დიდი სქიზმა, ერთიანი ეკლესიის გათიშვა აღმოსავლურ და დასავლურ ეკლესიებად. არ შეიძლება მან ჩათვალოს, რომ ეს გათიშვა-დაპირისპირება საბოლოოა და ქრისტიანული სამყაროს უმეტესი ნაწილი ჯოჯოხეთში სამუდამო სატანჯველისთვის არის განწირული. ამპარტავნულია აზრი, რომელიც ღვთის განგების სახელით ლაპარაკობს. ისტორიის შუაგულში მყოფნი (რადგან ვიდრე დასასრული არ დამდგარა, ყოველთვის შუაგულში ვიმყოფებით) დასასრულის მიღმიდან ვლაპარაკობთ. ის კედელი, რომელიც, ათასი წელია, ეკლესიებს აშორებს, მარადიული და აბსოლუტური გავხადეთ, ცამდე ავიყვანეთ. თუმცა იმხანად, როცა ამ კედლის ფუნდამენტი ითხრებოდა, დოგმატური თუ საღვთისმსახურო განსხვავებანი მინიმალური იყო და არც აღიქმებოდა მწვალებლობად. კონფლიქტის მთავარი მიზეზი რომსა და კონსტანტინეპოლს შორის მხოლოდ პირველობის საკითხი იყო. ერთმანეთს დაუპირისპირდნენ "ძველი რომი" თავისი ძველი ავტორიტეტით, რომელიც განმტკიცებული იყო წმ.პეტრეს სახელით, და "ახალი რომი" - ძალამოცემული იმპერატორის სატახტო ავტორიტეტით. აღიმართა კედელი და კულტურულ-ისტორიული განვითარების პროცესში დაგროვებულმა განსხვავებებმა აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის უკიდურესი გაუცხოება გამოიწვია. ეს გაუცხოება მძიმე მემკვიდრეობაა, რომლის დაძლევა ასევე ისტორიულ პროცესში უნდა მოხდეს (ვინ იცის, იქნებ ეს არის ისტორიის მიზანი?). პროცესი უნდა დაიწყოს ან იქნებ უკვე დაწყებულია. ვერავინ იტყვის, თუნდაც შეურიგებელი ფუნდამენტალისტი (ან ერთი ან მეორე მხრიდან), რომ გამმიჯნავი კედლები ცას მისწვდა და ცაც გამიჯნულია. მღვდელმთავარი, ვისაც ეს კედლის მეტაფორა ეკუთვნის (@Nაჩი ზემნყე პერეგოროდქი ნე დისთიგა[თ დო ნებეს@) - კიევის მიტროპოლიტი პლატონი (1803-1891), უდიდესი მისიონერი იყო. მან მოაქცია მართლმადიდებლობაზე ორმოცი ათასი პროტესტანტი ბალტიისპირეთში, ათასობით რასკოლნიკი დაუბრუნა ეკლესიას, ქრისტიანობაზე მოაქცია დონელი ყალმუხები და სხვანი. მასვე ეკუთვნის შესანიშნავი სიტყვები: ჩვენ ის კი ვიცით, სად არის ეკლესია, მაგრამ არ ვიცით, სად არ არის იგი, სად მთავრდება მისი საზღვრები...
ერთი სასულიერო პირი, თავგამოდებული ორთოდოქსი, წერდა: "პაპის ჩამოსვლა ყველა ჩვენთაგანისთვის, ყველა მართლმადიდებელისთვის განსაცდელი იქნება - ყველაზე მეტი კი - პატრიარქისთვის". სავსებით სწორია. განსაცდელია, რადგან საქართველოში, უძველეს მართლმადიდებელ ქვეყანაში, ჩამოდის, შეიძლება ითქვას, არა მხოლოდ ერთი პიროვნება, რომის პაპი ან, თუნდაც, წმ.პეტრეს მემკვიდრე რომის საეპისკოპოსო საყდარზე, არამედ მისი სახით მთელი ორიათასწლიანი პაპობა, პაპობის მთელი ინსტიტუტი, და არა მხოლოდ, არამედ, შეიძლება ითქვას, მთელი კათოლიციზმი, რადგან სადაც პაპია, იქ არის მთელი რომის კათოლიკური ეკლესია. და კიდევ შეიძლება ითქვას, რომ პაპი თან ატარებს დასავლეთის არა მხოლოდ ქრისტიანობის ისტორიას, არამედ სამოქალაქო ისტორიას, რადგან პაპობა დასავლეთის ისტორიის ღერძი იყო. გასაგებია მართლმადიდებელი საზოგადოების შეშფოთება, მღელვარება ამ სტუმრობის გამო. გასაკიცხი და მიუღებელი აქ არაფერია. მიუღებელი და სამარცხვინო ის ამპარტავნული ისტერიაა, რომელიც გამართა ზოგიერთმა სექტანტურმა ჯგუფმა თუ სასულიერო პირმა ინდივიდუალურად, თავი ჭეშმარიტ მართლმადიდებლად რომ მიაჩნიათ. მართლმადიდებელ ქვეყანას არავითარი გამოცდილება არა აქვს იმისათვის, რომ უმასპინძლოს რომის პაპს. არც რომის პაპი სტუმრებია ოდესმე მართლმადიდებელ ქვეყანას (პირველი რუმინეთი იყო, სადაც პაპი ჩავიდა). ის არც "ახალ რომშიც", კონსტანტინეპოლში, ჩასულა ოდესმე, არ დასწრებია არც-ერთ მსოფლიო კრებას, მხოლოდ ორი ლეგატის პირით მონაწილეობდა კრებებში. საქართველოში სტუმრობა ტრადიციულად ესმით. სტუმარს მხურვალე დახვედრა უნდა, თუნდაც ვიზიტი ერქვას მის სტუმრობას. გაზეთები მიეჩვიენ სხვების ნაცვლად აზრების გამოთქმას. პატრიარქსაც მიაწერეს, თითქოს მან რომის ეპისკოპოსი კი არ მოიწვია, არამედ ვატიკანის ქალაქ-სახელმწიფოს სუვერენი. მაგრამ ეს არ არის სწორი: პატრიარქი შეხვდა რომის პაპს და მათ ერთმანეთს ოფიციალური ტიტულებით და ძმობით მიმართეს და ერთობლივ მიმართვაშიც აღინიშნა, რომ ეს იყო "ძმური შეხვედრა". ამაო იყო და, ერთგვარად, უადგილოც საპატრიარქოს განცხადება, რითაც ის აფრთხილებდა მოსახლეობას, არ მიეღო მონაწილეობა მესაში. გაფრთხილება უმისამართო იყო, რადგან რომელი მართლმადიდებელი ადამიანი ისურვებდა კათოლიკურ ევქარისტიაში მონაწილეობას - ყველამ იცის, ჩვენს შორის გაწყვეტილია ევქარისტული კავშირი. რომც მოესურვებინა ვისმე, ეს შეუძლებელი იქნებოდა. მაგრამ ადამიანს ვერავინ წაართმევს სურვილს, დაესწროს მესას, მითუმეტეს, თუკი ის ისეთ შენობაში ტარდება, რომელსაც არანაირი კავშირი ეკლესიასთან არა აქვს. მოსახლეობამ ისე გაიგო, თითქოს საპატრიარქო მას უკრძალავდა მესაზე დასწრებას სპორტის სასახლეში. და თუ დაესწრებოდა, განკითხვის დღეს პასუხს აგებდა.
გავრცელებულია აზრი, რომ კათოლიციზმი მწვალებლობაა. უფრო მეტიც: ის ქრისტიანული ეკლესიაც აღარ არის. სქიზმატები ავრცელებენ ჭორებს: "ვატიკანი არის ღვთაებრივი ჭეშმარიტების ყველაზე საშინელი ძალა დედამიწაზე". საიდან იციან ეს? თუ დაასახელებენ რომელიმე მსოფლიო კრების დოკუმენტს, სადაც ვატიკანი (იგულისხმება რომის კათოლიკური ეკლესია) საშინელ ძალად ანუ მწვალებლად იქნება გამოცხადებული. ასეთი დოკუმენტი არ არსებობს, ის არ მოიპოვება არც ერთი მსოფლიო კრების აქტებში, არც "დიდი რჯულის კანონში", რომელიც უკანასკნელ ავტორიტეტად აქვთ შეურიგებელთ. არ მოიპოვება, რადგან იმ საბედისწერო სქიზმის შემდეგ მსოფლიო კრებები არ მოწვეულა (სხვა საკითხია, რატომ). მწვალებლობას მხოლოდ მსოფლიო კრება აცხადებს (ასე დამკვიდრდა 325 წლიდან), ხოლო რაც შეეხება ანათემის ტექსტებს, რომლებითაც ერთმანეთი (მხოლოდ ერთმანეთი!) შეაჩვენეს ძველი და ახალი რომის ეკლესიების მესვეურებმა, ისინი არ ჩაითვლება ეკუმენურ (მსოფლიო საეკლესიო) დოკუმენტებად, რადგან მათი წყარო არ იყო მთლიანი ეკლესიის ნება. მათი ნება სქიზმატური იყო: მათ დადეს პირველი აგური გამმიჯნავი კედლისათვის. 1965 წლის 7 დეკემბერს რომსა და კონსტანტინოპოლში ეს ტექსტები დაიხა, როგორც სამარცხვინო დოკუმენტები. ეს იყო მართლმადიდებელი მსოფლიო პატრიარქისა (ათინაგორას) და რომის პაპის (პავლე VI-ის) თავისუფალი ნების გამოხატულება. მსოფლიო პატრიარქი
ათინაგორა
ამისათვის
არ
შეუჩვენებია მართლმადიდებლობას. ჩვენმა დღევანდელმა "მართლმადიდებელმა" ჯვაროსნებმა კი, რომლებიც არად აგდებენ არა მხოლოდ თავიანთი პატრიარქის, არამედ მსოფლიო პატრიარქის ავტორიტეტს, ყველა მართლმადიდებელი, ვინც კათოლიკესთან ძმურ ურთიერთობას ესწრაფვის, ჯოჯოხეთის გეენის კერძად გამოაცხადეს. ქრისტეს მწვალებლებს (განყოფის აზრით) ავიწყდებათ ქრისტესავე სიტყვები "სადაცა იყვნენ ორნი გინა სამნი შეკრებულ სახელისა ჩემისათვის, მუნ ვარ მე შორის მათსა" (მ.18:20). "სახელისა ჩემისათვის" _ ამბობს მაცხოვარი. რას  ვგულისხმობთ დღეს მის სახელში? ვგულისხმობთ ქრისტოლოგიური, სოტერიოლოგიური და ეკლესიოლოგიური რწმენის ფუძემდებლურ დოგმატებს, რომელთა გარეშე რომელიმე აღმსარებლობა ვერ იქნება ქრისტიანობა. ესენია: დოგმატი ღვთის განკაცებისა, დოგმატი იესოს უბიწოდ შობისა, დოგმატი ქრისტეს ორბუნებოვნებისა (ღვთიურობის და კაცობრიობის), დოგმატი ერთარსება სამებისა, დოგმატი ღვთისმშობლის უბიწოებისა, დოგმატი ადამიანის ღვთისხატობისა, დოგმატი გამოსყიდვისა, დოგმატი მკვდრეთით ხორციელი აღდგომისა. ეს დოგმატები კათოლიკურია (საყოველთაო) თავისი არსით, მათი წყარო არ არის რომელიმე ადგილობრივი ეკლესია, არამედ მთლიანი ეკლესიის გამოცხადება. დოგმატი არის ის ზღვარი, რომელიც ამყარებს ჭეშმარიტების საზღვრებს, მყარ სიტყვიერ-ცნებით ფარგალში მოაქცევს ცოცხალ რელიგიურ გამოცდილებას. ყველა ეს დოგმატი დაწურული სახით, როგორც სიმბოლო, გადმოცემულია ნიკეა-კონსტანტინოპოლის მრწამსში, რომელსაც ჩვენთან ერთად აღიარებს არა მხოლოდ კათოლიკური, არამედ პროტესტანტული სამყაროც.
საუბარი შეიძლება იყოს არა იმაზე, არის თუ არა ესა თუ ის ეკლესია (რომელიც თავის თავს თვლის ეკლესიად), ქრისტეს ჭეშმარიტი ეკლესია, არამედ იმაზე, თუ რამდენად სრულად და მრთელად ინახავს იგი დოგმატებს. ის ისტორიული ფაქტი, რომ მართლმადიდებელმა ეკლესიამ სრულად და მრთელად შემოინახა მთელი ის დოგმატური (დოგმატებში დაუნჯებული) სიბრძნე, რომელიც გამომუშავებული იქნა მსოფლიო საეკლესიო კრებებზე, დღეს აღიარებულია კათოლიკური ეკლესიის მიერ. ვატიკანის მეორე საეკლესიო კრების დადგენილებაში ჩაწერილია: "აღმოსავლეთის ეკლესია თავისი დასაბამიდან ფლობს სიმდიდრეს, რომელსაც დასავლეთის ეკლესია მრავალ რამეს დაესესხა ლიტურგიულ დარგში, სულიერი ტრადიციის სფეროსა თუ კანონიკურ განგებულებაში". ეს სიმდიდრე მეტ-ნაკლები სისრულით არის შემონახული სხვადასხვა ეკლესიაში. რაც უნდა განშორებული იყოს ისტორიის მანძილზე რომელიმე ეკლესია მართლმადიდებლობას, ის მაინც ინახავს მსოფლიო ეკლესიის გადმოცემათა რაღაც ნაწილს, რაღაც წილნაყარობას მასთან.
ერთი
მართლმადიდებელი
თეოლოგის
აზრით, მართლმადიდებლობა თავის თავში მოიცავს ფართო გარეწრესაც, მსგავსად ეკლესიის ეზოსი, და ვიწრო შიდაწრესაც, როგორიც არის თავად ტაძარი და მისი წმიდათა წმიდა. ინტუიცია გვეუბნება, რომ ჩვენ, ეზოში მყოფნი, და სხვანი ტაძარში მყოფნი ერთ ეკლესიაში ვიმყოფებით. არ მართებს ამპარტავნება და ქედმაღლობა წმიდათა წმიდაში მყოფს და მომსახურეს იმათ მიმართ, ვინც ეზოში ან კარიბჭესთან იმყოფება. წმიდათა წმიდაში მყოფი, მართალია, ფლობს სრულ ჭეშმარიტებას, მაგრამ ისიც შესაძლებელია და ხშირად ასეც არის, რომ იგი არ იყოს ღირსი ამ ჭეშმარიტებისა, რომელიც მას არ შეუქმნია, რომ იამაყოს. უპირატესობა, რომელსაც ფლობს ეკლესია, ღირსეულად თავმდაბლად უნდა ატარონ მისმა შვილებმა. მამასთან დარჩენილმა უფროსმა ძემ უნდა სძლიოს ამპარტავნებას. თუ ჩვენ დარწმუნებული ვართ, რომ იგი ძე შეცდომილია, გვმართებს მოთმინებით ველოდოთ მას და მის ყოველ ცდას დაბრუნებისა, თუნდაც შორეულს, იმგვარად უნდა მივეგებოთ, როგორც მამა მიეგებებოდა დაბრუნებულ ძეს. და რადგან ისინი ძეებად იწოდებიან, მათ საერთო ჰყავთ მამა. გამოჩენილი რუსი საეკლესიო ისტორიკოსის ა.კარტაშევის თქმით, მიუხედავად ეკლესიათა განყოფისა, ობიექტური ერთიანობა შეიძლება ხელუხლებლად იყოს დარჩენილი. ის კიდევ ამბობს, რომ არსებობს განცდა იმისა, რომ სიღრმეში, სადამდისაც ადამიანის თვალი ვერ სწვდება, ეკლესიები ონტოლოგიურად ძმურნი არიან, ეს კი, განაგრძობს იგი, არის წინკარი ეკლესიათა ღირსეული და წრფელი გაერთიანებისა. გაერთიანების საფუძველი არსებობს, რადგან ყოველ მათგანი ინახავს მართლმადიდებლობის მარცვალს (მ. პავლე ბულგაკოვი).
ამ მარცვლისაგან, ვინც მეტს შეიცავს, მასზეა მეტია პასუხისმგებლობაც. ეკლესია სავსეა, მაგრამ ვინ არის სრულყოფილად ზიარებული ამ სისავსეს? იოანე პავლე მეორე წერს ერთგან თავის სამოციქულო ეპისტოლეში ("ამომავალი მნათობი"): "ყოველი ეკლესია უნდა ებრძოდეს ცდუნებას, რომ არ მიანიჭოს აბსოლუტური მნიშვნელობა იმას, რასაც თავად იქმს, და არ განადიდოს საკუთარი თავი, ან, პირუკუ, მიეცეს ნაღველს. ჟამი ღმერთს ეკუთვნის და ის, რისი გაკეთებაც ჩვენ შეგვიძლია, არასოდეს უთანაბრდება სასუფევლის სისავსეს, ვინაიდან ეს სისავსე უფლის ნიჭია".
პაპი იოანე პავლე II საქართველოში (მეორე მართლმადიდებელ ქვეყანაში რუმინეთის შემდეგ) ჩამოვიდა ღრმა განცდებით მართლმადიდებლური ტრადიციების მიმართ. ალბათ, ნამდვილად, ის პირველი პაპია, რომელმაც დაწერა: "მე მზად ვარ, ვუსმინო აღმოსავლეთის ეკლესიებს, რომლებიც ცოცხალი განმმარტებელნი არიან მათ მიერ შენახული ტრადიციული საუნჯისა. მისი ჭვრეტისას ჩემი მზერის წინ ფარდა ეხდება ელემენტებს, რომლებიც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ქრისტიანული გამოცდილების უფრო სრული და მთლიანი გაგებისთვის... სხვა ნებისმიერ კულტურასთან შედარებით, ქრისტიანული აღმოსავლეთი, რომელიც არის შობადი ეკლესიის აკვანი, ნამდვილად უნიკალურ და პრივილეგირებულ როლს თამაშობს".
თბილისში წარმოთქმულ სიტყვებში პაპმა გაიხსენა სრულიად საქართველოს პატრიარქის სტუმრობა ვატიკანში, როგორც ისტორიული მოვლენა, ხოლო თავის საპასუხო ვიზიტს ღვთის დიდი საჩუქარი უწოდა. და მან თქვა: "მე მოვედი აღსავსე იმ რწმენით, რომ ქრისტიანული ხანის მესამე ათასწლეულის მიჯნაზე უნდა ვეცადოთ გავდოთ ახალი ხიდები, რათა ქრისტიანებმა ერთი გულით და აზრით ახარონ სახარება მთელ მსოფლიოს". აქედან ჩანს, რომ მისი ვიზიტი უძველეს მართლმადიდებელ ქვეყნაში არ იყო მხოლოდ ქვეყნის მეგობრული მონახულება. ქრისტეს შობიდან ორიათასი წლის მიჯნაზე პაპი ადასტურებს "კათოლიკური ეკლესიის უღრმეს მოწიწებას საქართველოს ეკლესიისადმი" და, როგორც სწორი სწორს, მიმართავს სვეტიცხოველში შეკრებილ მართლმადიდებელ
ქართველობას, საქართველოს სამოციქულო ეკლესიას: "იუბილე მოგვიწოდებს გულისტკივილითა და სინანულით გავაცნობიეროთ ის გათიშვა, რომელიც ჩვენს შორის მოხდა ამ ათასწლეულის მანძილზე წინააღმდეგ უფლის ნებისა, რომელმაც ლოცვა წარმოთქვა თავისი მოწაფეების ერთიანობისათვის..."
პაპი იოანე პავლე II იხსენებდა მსოფლიო პატრიარქ ათენაგორასა და პავლე VI-ის ისტორიული შეხვედრას და ბერლინის კედლის ნგრევას, როგორც ღრმა სიმბოლიზმის შემცველ მოვლენას, რომლის მეათე წლის იუბილეს დაემთხვა მისი ვიზიტი საქართველოში, და იმედი გამოთქვა, რომ ასევე დაინგრევა ეკლესიათა გამთიშველი კედლები. იოანე პავლე II თავისი პაპობის მოწოდებას ხედავს გამთიშველი კედლების ნგრევაში და ხიდების მშენებლობაში - ის ხომ პონტიფექსის უძველეს ტიტულს ატარებს, რაც "ხიდის მშენებელს" ნიშნავს.
პაპი იოანე პავლე II საქართველოში ჩამოვიდა იმ იმედით, რომ გაიდებოდა ხიდი თეოლოგიური დიალოგის გასამართავად. ამჯერად ეს არ მოხდა. დიალოგი არ დაწყებულა. მაგრამ პონტიფექსმა გაიარა საქართველოში. მისი ნაბიჯების ხმას მთელი კათოლიკური სამყარო უგდებდა ყურს. მსოფლიომ იცოდა, რომ პაპი იმყოფებოდა ერთ-ერთ უძველეს მართლმადიდებელ ქვეყანაში.
როდესაც ერთმა გაბედულმა რეპორტიორმა გზად მავალ პაპს ჰკითხა მისი საქართველოში ჩამოსვლის მიზანი, პაპმა თავაუღებლად, სვლაშეუჩერებლად თქვა, თითქოს თავისთვის ჩაილაპარაკა: "მე მომაქვს სიყვარული". თუ ეყოფათ გაბედულება ჩვენს "მართლმადიდებელ" ჯვაროსნებს იმისათვის, რომ შეაჩერონ პაპის სვლა და უარყონ ეს სიტყვები?

1999 წელი.скачать dle 12.1