ნათია როსტიაშვილი - საით წავიდა ლოლა

– როგორ მიხარია, ასეთს რომ გხედავ, – ჰენრი ზურგიდან მომეხვია.
– ასეთს, როგორს? – გამეღიმა.
ღია ფანჯარასთან ვზივარ. დაბერილი ნესტოებით შემოდგომის სურნელოვან ჰაერს დიდ ულუფებად „ვყლაპავ“, თან ჰენრის რიტმულად ვკოცნი მაჯაზე, ყოველი ჩასუნთქვისას და ამოსუნთქვისას.
Mმგონია, ჰენრი ჩემთან ერთად დაიბადა და თავიდანვე ისევე ბუნებრივად ჩემი იყო, როგორც, ვთქვათ, ჩემი ხმაა. წარსული საერთოდ არ მახსოვს – როგორ გავიცანი, რა თავგადასავლები გვქონდა?.. ყოველთვის ვარსებობდი მხოლოდ აწმყოში, – ახლა, ამ წამს, და თუ ვარ მე, ესე იგი, არის ჰენრიც.
ჰენრის სინამდვილეში ვიქტორი ჰქვია. სახელი რომ გადავარქვი, მგონი, მხოლოდ ეს მახსოვს საკუთარი წარსულიდან. ჩემი დაკვირვებით, სახელები გავლენას ახდენენ ადამიანის გარეგნობაზე. სანამ ჰენრის ვიქტორი ერქვა, მაშინ მხოლოდ მიყვარდა. ახლა მომწონს კიდეც.
– მშვიდი დილაა, კარგ განწყობაზე ვარ, – ლოყა ხელისგულზე გავუხახუნე. კოცნა შევწყვიტე, სუნთქვა – არა.
– მიხარია, ძალიან მიხარია, – მკლავზე ხელი მომითათუნა. დიდი და თბილი ხელები აქვს. ზოგჯერ უცნაური შეგრძნება მეუფლება, თითქოს ჰენრის ხელები და თვალები მხოლოდ სხეულის ნაწილები კი არა, დამოუკიდებელი პიროვნებებია. ჰენრი – ეს მისი თვალებისა და ხელების ერთობლიობაა. მიყვარს ჰენრი. ერთიანობაშიც და ცალ-ცალკეც.
– სანამ მიხაილოვნა კატლეტს შეწვავს, წავალ, ტელევიზორს ჩავრთავ. არაფერზე იფიქრო და არ მოიწყინო. შემპირდი, რომ არ მოიწყენ, – თავზე მაკოცა, სავარძელს შემოუარა, ჩემ წინ, ფანჯრის რაფაზე ჩამოჯდა და გამიღიმა.
ნიავმა ჯერ გამხმარი ფოთლები ააფარფატა ჰენრის ზურგს უკან, მერე ოქროსფერ ფოთლებნაქარგი ფარდა ააფრიალა, თან ერთი ხმელი ფოთოლი ოთახში შემოგვიგდო, ბზრიალით ჩამოსვა ჩვენს ფეხებთან.
გავიფიქრე, თუ ჰენრი ჩემზე ადრე მოკვდება, ამ კადრით გავიხსენებ ხოლმე: ფოთლებისა და ფარდის ფარფატში ჰენრის უძრავი, ოდნავ დაშვებული მხრები. ერთმანეთში ჩახვეული მეტყველი ხელები და დიდი, თბილი თვალები. რაც დრო გადის, მის მზისფერობამდე ღია თაფლისფერ თვალებს ხმელი ფოთლის ფერი ედება. მზისფერი თვალებიდან თოვლისფერი თმებისკენ მიჰყავს დროს. შემოდგომაა ახლა ჰენრიში.
– არ მოვიწყენ, გპირდები, – გავუღიმე.
ადგა, იატაკიდან ფოთოლი აიღო, ნაწნავში ჩამიბნია.
– ამას გიტოვებ. იცოდე, თუ სიტყვას გატეხ, აუცილებლად მეტყვის, – საჩვენებელი თითი ცხვირის წვერზე ჩამომისვა.
ჰენრი გავიდა. ქარი ჩადგა. მე ისევ ვზივარ...
ღია ფანჯრიდან მობუზული ადამიანების წყება მოჩანს. მხრებ და ყურებჩამოყრილები მიდიან, საფიქრალს ზურგით მიათრევენ.
„ჩემი ცხოვრება ნაცრისფერია...“ – ტელევიზორში ცნობილი შოუს უცნობი სტუმარი მოსთქვამს.
გავიფიქრე – ადამიანები, რომლებსაც ფანჯრიდან ვხედავდი, ალბათ, ძალიან ჰგავდნენ ადამიანს, რომელსაც ჰენრი ტელევიზორში უყურებდა. კაცმა რომ თქვას, მე, ჰენრი და დედაც, დიდად არ განვსხვავდებოდით ამ ერთმანეთის მსგავსი ადამიანებისგან.
ამოვიოხრე. როგორ გინდა, ამ განწყობით პირობა შეასრულო?..
იმ ვიღაც(ებ)ის ცხოვრებისფერი პლედი მოვიხურე. გრილოდა.
* * *
ლოლას ფანჯრიდანაც ასეთივე სევდისმომგვრელი ხედი იშლებოდა. მაღალ, მოწყენილ შენობას ტანზე დაყრილ ალერგიასავით ადგილ-ადგილ აჩნდა ამძვრალი ბათქაში. შენობის წინ ირიბად გადახრილ ხეს ძელსკამზე შემოელაგებინა ტოტები. მძიმე ჩანთებით
დატვირთულ, დაღლილ ქალს ჰგავდა, წუთით რომ ჩამოჯდა სულის მოსათქმელად. ხეს ვერ ამჩნევდნენ ფიქრში გართული, მობუზული ადამიანები, მიწას ჩასჩერებოდნენ. ყველა თავისას ფიქრობდა.
პატარა ვიყავი, ლოლას სახლის კარს შიშით რომ მივაწექი. ეს ჩემი პირველი საიდუმლო იყო...
ბებო მაფრთხილებდა, ჩვენი კორპუსის ბოლო სადარბაზოს მოვრიდებოდი, რადგან იქ, მესამე სართულზე გიჟი ლოლა ცხოვრობდა. ამ სადარბაზოსთან გავლას მართლაც ყველა ერიდებოდა. მესამე სართულის ფანჯრიდან ხომ ხან თეფშები მოფრინავდა, ხან ჭიქები, ხანაც ხილი...
ბებომ მშვენივრად იცოდა – ბავშვები იქით არასდროს მივდიოდით სათამაშოდ, მაგრამ დევიზს – `სიფრთხილეს თავი არ სტკივა~ – არ ღალატობდა. ჩვევად ექცა, ყოველდღე დაუზარლად, ერთგვარი წამღერებითაც კი მიმეორებდა:
– სტასიიი... იცოდე, ბოლო სადარბაზოში შესვლა კატეგორიულად გეკრძალებააა!..
საბოლოოდ იმას მიაღწია, რომ `აკრძალული ხილის დაგემოვნების~ დაუძლეველი სურვილი გამიჩნდა.
ერთხელაც, ვერ მოვერიე დაუოკებელ ინტერესს, რომელმაც ჩემში ჩაბუდებულ შიშსაც კი სძლია...
ერთ საღამოს, ბებომ პურის საყიდლად გამგზავნა. ქუჩაში გამოვედი თუ არა, მარცხნივ გავუხვიე. პურის მაღაზია მარჯვნივ იყო.
მომეჩვენა, თითქოს ამ სადარბაზოში ნესტის სუნი გაცილებით მძაფრად იდგა, ვიდრე ჩვენსაში. ლიფტის თავზე ჩამოკონწიალებული დამტვერილი ნათურა როგორღაც, ნერვიულად ციმციმებდა. ინთებოდა-ქრებოდა. ინთებოდა-ქრებოდა... ჩვენი მეზობლის დაკლული მამალი გამახსენდა, დაცალკევებული თავი და ტანი საზარლად რომ უფართხალებდა. რიგრიგობით ფეთქავდნენ: თავი-ტანი, თავი-ტანი... დავიზაფრე.
უცებ – ტკაც! – და ჩამობნელდა.
– ააა!.. – წამოვიკივლე და პირზე ხელი ავიფარე. იმის ნაცვლად, რომ გარეთ გავვარდნილიყავი, გიჟივით ავირბინე კიბის საფეხურები. თან გულში სართულებს ვითვლიდი: ერთი... ორი... სამი...
სახლის კარი ოდნავ შეღებული დაეტოვებინათ. რაღაც ძალა, რომელსაც წინააღმდეგობას ვერ ვუწევდი, მიხმობდა, შიგნით მექაჩებოდა. კარს ვუყურებდი, თან შიშისგან ვკანკალებდი. ცალკე ლოლასთან შეხვედრის მეშინოდა და ცალკე იმის, რომ ჩემი ლამის საგულედან ამომხტარი გულის ბაგაბუგი ბებიაჩემის ყურამდე მიაღწევდა. ისიც ფანჯარას გამოაღებდა და გაბრაზებული დამიძახებდა:
– სტააა-სიიიიიი!..
მოჯადოებულივით ვიდექი ლოლას სახლის ზღურბლთან. ვნატრობდი, შიგნიდან ვინმეს კარი მიეჯახუნებინა, ჩაერაზა და ჩემთვის დაეყვირა – აქაურობას მოსწყდი, შე წვინტლიანოო! მხოლოდ ასე თუ შევძლებდი ამ საშინელ ადგილს მოვშორებოდი და მისკენ აღარასდროს გამომეხედა.
სახლიდან ჩამიჩუმი არ ისმოდა. კარი კი კვლავ მაცდურად იყო შეღებული...
ზღურბლს გადავაბიჯე, სიბნელეში სამიოდე ნაბიჯი გადავდგი და კედელს ავეკარი. არ ვიცი, როგორ მოხდა – უცებ საკუთარი თავი წინიდან შევათვალიერე.
`მოვკვდი, სული ვარ,“ – გავიფიქრე. ხელის თითები გაუბედავად ავამოძრავე, თავი მივატრიალ-მოვატრიალე.
„მკვდარი ვერ შევძლებდი,“ – თავი დავიმშვიდე, მაგრამ უბედურება ის იყო, მხოლოდ თითების ამოძრავება კი არა, მათი დანახვაც შემეძლო ისე, რომ ქვევით კი არა (ხელები ჩამოშვებული მქონდა), პირდაპირ მეყურებინა. გაუბედავად გავიწოდე ხელი ჩემკენ. რაღაც ცივს შევეხე. შიშისგან ტუჩი მოვიკვნიტე. უცებ გონება გამინათდა – ჩემ პირდაპირ სარკე ეკიდა. ამ ამბავმა ისე გამახარა, ლამის ტაში შემოვკარი. ფეხაკრეფით გავყევი ვიწრო, ბნელ დერეფანს, რომელმაც ოთახამდე მიმიყვანა. ოთახში ნათურა არ ენთო, მაგრამ ისე არ ბნელოდა, როგორც დერეფანში. სარკმლის გისოსებს წრეებად დაეჭრათ მთვარის შუქი – ჭიამაიასავით დაკოპლილიყო სინათლით იატაკი. ისეთი ლამაზი იყო, თითქოს ზღაპარში შევაბიჯე. მე კი გულის სიღრმეში ობობას ქსელებს და ღამურებს ველოდი... შვებით ამოვისუნთქე. როგორც ჩანს – ხმამაღლა... რაღაც შეირხა. დამფრთხალმა მხედველობა დავძაბე. ის იყო – ლოლა! ჩემკენ ზურგით იჯდა. თმას იწნავდა. არ შემოტრიალებულა. ხელით მანიშნა, მისგან მოშორებით მდგარ პატარა სკამზე ჩამოვმჯდარიყავი. დაძაბული ჩამოვჯექი. ხელები ისე მაგრად მოვმუჭე, ხელისგულებში ფრჩხილების ჩასობა ვიგრძენი. თავდახრილი, ქვემოდან მალულად ამოვცქეროდი. ლამაზი იყო. მის დახვეწილ პროფილში ვერც გაოცება ამოვიკითხე, ვერც გაბრაზება. მე, უცხო ბავშვი, მის ოთახში ვიჯექი. ნერვიულად ვძიძგნიდი ბებოს შეკერილი კაბის არშიას და მის უგრძელეს ნაწნავს თვალს ვერ ვაცილებდი. მას კი არაფერი გაჰკვირვებია, არაფერი უკითხავს, თითქოს ასეც უნდა ყოფილიყო.
– მთვარე ყოველთვის ნამგალა იბადება. მერე ადამიანები ჩვენს ფიქრს, დარდს, სევდას ვუგზავნით. ისიც იბერება, იბერება... ჩვენი სევდით ივსება... სავსემთვარეობაა ამაღამ...
თქვა და გამაცია. კუდიანებისა და მთვარის კავშირზე თითქოს რაღაც ვიცოდი, ბუნდოვნად მახსოვდა. წარმოვიდგინე, რომ ეს მშვიდი ქალი უცებ კუდიან დედაბრად გადაიქცა, მომვარდა, თმაში ხელი ჩამავლო და მთვარისკენ გამაქროლა. გულგახეთქილი წამოვხტი და სირბილით გამოვვარდი ჯერ ოთახიდან, მერე სახლიდან, სართულიდან, სადარბაზოდან...
მეგონა, იმდენი ხანი გავიდა, სადაცაა, გათენდებოდა, მაგრამ გარეთ ყველაფერი ისე დამხვდა, თითქოს აქ რამდენიმე წუთის წინ ვიყავი. განათებულ მაგიდასთან კაცები ისევ ნარდს თამაშობდნენ, თან რაღაცაზე გულიანად იცინოდნენ. მეზობლის ქალი ისევ ბაფთიან ძაღლს ასეირნებდა. ვიღაც პიანინოზე `ძაღლების ვალსს~ უკრავდა. მოკლედ, ყველაფერი ძველებურად იყო. შვებით ამოვისუნთქე. უცებ ჩემი საქციელის შემრცხვა. რას იფიქრებდა ლოლა? ქალი მშვიდად იჯდა, თმას იწნავდა. მე კიდევ ნამდვილი შეშლილივით მოვიქეცი – გამოვიქეცი.
პური ვიყიდე. რატომღაც ამაყად შევედი ჩემს გაჩახჩახებულ სადარბაზოში, სართულზე, სახლში, ოთახში.
– გამაგიჟებ შენ მე, – მკაცრად მითხრა ბებომ, – რა მოგარბენინებდა? როგორ გაოფლილხარ!
იმ დღის შემდეგ ლოლასთან სტუმრობა ჩვეულებად მექცა. როგორც კი საშუალება მომეცემოდა, მის სადარბაზოში შევრბოდი.
– თმა ადამიანის სულია. გაშლილი თმით მხოლოდ თავისუფალი ადამიანები დადიან. მე ვიწნავ, – მითხრა ლოლამ ერთ-ერთი სტუმრობისას. უფრო სწორად, კი არ მითხრა, – თქვა. ჩემკენ არც მაშინ გამოუხედავს.
შემდეგი მისვლისთვის ბებოს დავაწნევინე. ძალიან მინდოდა, ლოლას შეენიშნა. რამდენჯერმე ჩემი პატარა თოჯინაც კი `დამივარდა.~ არ გაჭრა – არ გამოუხედავს. ცოტა ხანს ჩუმად ვისხედით. ის ფანჯარას მისჩერებოდა, მე – მას. ორივენი საკუთარ ნაწნავს ვაწვალებდით. მერე ავდექი, სანამ ოთახიდან გავიდოდი, თავი გააქნია, ღრმად ამოისუნთქა და თქვა:
– ნუ შეეჩვევი... ყველა ნაწნავი თოკია...
ყოველთვის მშვიდად, აუჩქარებლად საუბრობდა. ზოგჯერ ვერ ვუსმენდი. მის მუდამ ჰორიზონტს მიჯაჭვულ ხავსისფერ თვალებს მივჩერებოდი და შავ წინწკლებს ვუთვლიდი. სუნთქვისშემკვრელი, დამაბნეველ-გამაბრუებელი თვალები ჰქონდა: მუქმწვანე გარსზე ჭორფლივით ეყარა შავი წერტილები. გამოგხედავდა და თითქოს ათ-ათი გუგით გათვალიერებდა. ბრრრ!.. კიდევ კარგი, თითქმის არასდროს მიყურებდა.
გატრუნული ვისმენდი მის მონათხრობს. ეს ამბები ისევე ბუნებრივად და იოლად შემოდიოდნენ ჩემში, როგორც სუნთქვისას ფილტვებში ჰაერი, ოღონდ ჰაერივით იოლად ვეღარ `ამოვისუნთქავდი~ ხოლმე – მრჩებოდნენ, ილექებოდნენ, და თუ რომელიმე აღარ მახსოვდა, არა იმიტომ, რომ დავივიწყე, უბრალოდ, სხვა ამბების სქელი ფენის ქვეშ იყვნენ მოყოლილები.
გაგონილი მქონდა, რომ ლოლა დედასთან და ქმართან ერთად ცხოვრობდა, მაგრამ მე ისინი არასდროს მინახავს. მახსოვს მხოლოდ ლოლას პროფილი ღია ფანჯარასთან, რომლიდანაც მუდამ ერთი და იგივე მოსაწყენი ხედი მოჩანდა. მახსოვს ჩემი ერთმანეთზე მიტყუპებული რეიტუზიანი მუხლები და ამ მუხლებზე მუშტად მოკუმული ჩემივე ხელები.
კითხვებს არასოდეს ვუსვამდი. როგორ გავბედავდი?! რასაც მიყვებოდა, იმით ვკმაყოფილდებოდი. ოღონდ კი რამე მოეთხრო... ერთხელ, მხოლოდ ერთადერთხელ გავბედე, მეკითხა. გამშრალი, მიწებებული ტუჩები ძლივს ავახლიჩე ერთმანეთს, შედედებული ნერწყვი გაჭირვებით გადავყლაპე და თვითონაც ვერ ვიცანი საკუთარი ხმა:
– და... ქმარი?
– ჰო, ქმარი... – ოდნავ შესამჩნევად გაუღიმა წელში მოკაკვულ ხეს, ან იქნებ შენობას, ხის უკან და სკამის საზურგეს მხრებით მიაწვა. სავარძელი ზანტად ამოძრავდა: წინ... და უკან... წინ... და უკან... საათის წიკწიკს ჰგავდა, უფრო სწორად, – ძველებური დიდი კედლის საათის ქანქარის მოძრაობას. აქამდე არასდროს შემინიშნავს, რომ ლოლა სარწეველა სავარძელში იჯდა. მიჩვეული ვიყავი, ამ ოთახში ყველაფერი გაქვავებული უნდა ყოფილიყო – სულიერიც და უსულოც. თუმცა `უსულო~ მხოლოდ პირობითი სიტყვა იყო ლოლას ოთახში...
– ჰო, ქმარი... – გაიმეორა და თვალები დახუჭა. სავარძელი გაჩერდა. აღარც ლოლას ფერმკრთალი ტუჩები მოძრაობდნენ. წამით ისევ მოჯადოებულივით გაშეშდა ირვლივ ყველაფერი. უცნაური გრძნობა დამეუფლა – თითქოს რეალურ ქალს კი არა, ნახატს მივჩერებოდი.
– სულ თავიდან ძალიან მეშინოდა, – ტუჩები თითქოს არც შერხევია, ისე დაიწყო თხრობა, – მისი კი არა... ხომ ხვდები... როცა პირველად ერთ საწოლში დავწექით...
იმის მისახვედრად, თუ რა იგულისხმა, ძალიან პატარა ვიყავი, მაგრამ იმდენად მომეწონა მისი `ხომ ხვდები~, რომ თავი დავუქნიე. მთელ ჩემს წარმოსახვის უნარს, ფანტაზიას მოვუხმე, შევეცადე, ლოლა სავარძელში მჯდომი კი არა, ლოგინში მწოლიარე წარმომედგინა, თანაც მამაკაცთან ერთად. არაფერი გამომივიდა.
– ...სანამ დავწვებოდით, შარვლიდან ქამარი გამოიძრო და ძირს მიაგდო. არ დაუნახავს, როგორ დაიკლაკნა მისი ქამარი, დაისისინა და სადღაც შესრიალდა... მერე ღილები გაიხსნა და მისი შარვლიდან ჩიტები ამოფრთხიალდნენ. შავ, პრიალა ფრთებს ერთმანეთს უხახუნებდნენ და გამაყრუებლად ჟივჟივებდნენ. ათი ჩიტი მაინც იქნებოდა, შესაძლოა, ოციც...
გაჩუმდა. რამდენიმე წამით ისევ ნახატად იქცა. უცებ ძალიან შემეშინდა. აი, ჩაძინებულ ბებოს რომ ასე უძრავს ვხედავდი, მაშინაც ყოველთვის მეშინოდა. მეგონა – მოკვდა. მერე ჩავახველებდი ხოლმე, რომ გაღვიძებოდა. ლოლასთან ჩახველებას რას გავბედავდი?.. ის იყო, წამოდგომა და გაპარვა დავაპირე, ამოიოხრა და თქვა:
– ვინ იცის, იქნებ ოცდახუთიც... შენ რას იზამდი, ჩემს ადგილას, პატარა?..
– სტასი. ანასტასია მქვია, მაგრამ ბებო სტასის მეძახის, – მივაყარე. აქამდე არ დავფიქრებულვარ იმაზე, რომ ლოლასთვის სახელი არ მითქვამს. რატომღაც მეგონა, ისედაც უნდა სცოდნოდა. ისე ჩუმად ვსაუბრობდით, თითქოს ხმას კი არ ვიღებდით, ტელეპათიურად გადავცემდით ერთმანეთს სათქმელს.
– ჰო, კარგი სახელია სტასი.
მეც ძალიან მომწონდა სტასი, აბა, ლოლა რა სახელია?..
– საინტერესო ბებო გყოლია... – თქვა და `ათივე გუგით~ შემომხედა. გამაცია.
– ყოველთვის მინდოდა, სხვებივით მეც მყოლოდა ბებია. ეს ჩემი ბავშვობის აუხდენელი ოცნებაა... ჰოდა, შენ რას იზამდი ჩემს ადგილას, სტასი?
ძალიან დავიბენი. ამდენი ხნის განმავლობაში ლოლამ პირველად შემომხედა თვალებში, თან ჩემი სახელითაც დაინტერესდა. ბებიაჩემის ხსენებისას კი გულმა ისეთივე ბაგაბუგი ატეხა, როგორც მაშინ, ლოლას სახლის კარს პირველად რომ მივადექი. ძალიან დამაბნეველი შეკითხვა იყო:
`შენ რას იზამდი ჩემს ადგილას, სტასი?~
მხრები ავიჩეჩე. ლოლა აღარ მიყურებდა. ისევ ჩემთვის უცნობ, შორეულ სამყაროს გაუშტერა თვალი და თხრობა განაგრძო.
– არ მინდოდა ჩემში ჩიტი ჩასახულიყო... არ მინდოდა, ჩიტები მეშვა, ვერ ვიქნებოდი კარგი დედა. თან კერტებს ბასრი ნისკარტით დამიკენკავდნენ... არაფერი მიგრძნია და დამინახავს. მხოლოდ ჩიტების გამაყრუებელი ჟივჟივი მესმოდა. თვალები დახუჭული მქონდა. თან ისე ძლიერად, რომ ქუთუთოებიდან სისხლი მდიოდა. მეშინოდა, სისხლის სუნზე დაგეშილებს, ჩემთვის თვალები არ ამოეკორტნათ და სხვა რომ ვერაფერი მოვიფიქრე, უფრო ძლიერად დავხუჭე... როცა გავახილე, ჟივჟივი ჯერ ისევ მესმოდა, ოღონდ ჩიტებს ვეღარ ვხედავდი. იყო მხოლოდ თვალისმომჭრელი ნათება. ჩემი ქმრის თვალები ანათებდნენ.
მიღიმოდა, თან შარვალს იკრავდა. შეიკრა და ჟივჟივიც შეწყდა... არ მინდოდა, ჩიტები მეშვა... რა უნდა მექნა? ავდექი და მუცელი სამართებლით დავისერე.
* * *
წყლის დასალევად ვდგები. ჰენრის ჩემი ქოშების წკაპუნი ესმის და შემოდის.
– სად მიდიხარ, საყვარელო?
– დედამიწას უნდა შემოვუარო ფეხით. უფრო სწორად, შენი ნაყიდი კაკუნა ქოშებით შემოვუკაკუნო, – ვხუმრობსავით.
მკლავებს წელზე ვხვევ, თავს მკერდზე ვადებ, თვალდახუჭული ვეხუტები. თავზე მკოცნის.
– წყალს დავლევ და მოვალ, – თვალდახუჭულივე ვეუბნები, თან ადგილიდან არ ვიძვრი. ჰენრისთან ჩახუტება ერთგვარი თერაპიაა. მამშვიდებს, მთენთავს, მავსებს.
– კი მაგრამ, ქმარი რისთვის გყავს? – თავს ჩემი მკლავებისგან ითავისუფლებს.
– იმისთვის, რომ წყალი მომიტანოს.
გვეცინება. ლოყაზე მკოცნის და სამზარეულოსკენ მიდის.
ჩემს ადგილს ვუბრუნდები. ხეს ვათვალიერებ, აღარც ერთი ფოთოლი აღარ შერჩენია. იქნებ სულ ბოლო ესაა, ჰენრიმ მეთვალყურედ რომ მომიჩინა... ხის ტოტზე წვიმისგან დამბალი, გათხელებული, წკიპზე ძლივს შეკავებული თოკი კონწიალებს. მარყუჟივითაა გამონასკვული. არა მგონია, ვინმეს სუიციდური მიზნებისთვის ჩამოეკიდა. ყოველ შემთხვევაში, მასში თავის გაყოფის მსურველი არასდროს დამინახავს. ალბათ, ბავშვებმა იმაიმუნეს. უცნაურად ერთობიან ახლანდელი ბავშვები...
წლებია, ვაკვირდები. გაზაფხულობით, მარყუჟი თითქოს უხერხულად ტოკავს კვირტებამოყრილ ტოტებს შორის. ზაფხულში ფოთლებში იმალება. ზამთარში – არ ვიცი, ფანჯრიდან არ ვიყურები ხოლმე... აი, შემოდგომით კი მთელი თავისი სისასტიკით მოჩანს. მე ხატოვნად ვფიქრობ, რომ ეს ბებერი მარყუჟი ნიშნის მოგებით გადმოჰყურებს ჩამოცვენილ ფოთლებს და რომ ფოთოლცვენა მისი გამარჯვებაა.
სულელური ჩვევა მაქვს. ვთქვათ, ხილს მივირთმევ, კურკას დიდი მონდომებით ვუმიზნებ ამ მარყუჟს. ჩაფიქრებული მაქვს, თუ შიგ გავატარებ, მე და ჰენრი ბედნიერები ვიქნებით. ჯერჯერობით არ გამომდის.
ჰენრის წყალი მოაქვს. სველი ჭიქის ძირს ხელისგულით ამშრალებს და მაწვდის. სანამ ვსვამ, თავისი თბილი, სევდიანი თვალებით მომჩერებია.
– მისტერ ჰენრი, თქვენ თქვენი ქმრული ვალი უკვე მოიხადეთ. ასე რომ, შეგიძლიათ ტელევიზორს მიუბრუნდეთ, – დედოფლური ჟესტით კარისკენ ვუთითებ, თან სმას განვაგრძობ.
– არა, დაგელოდები, ჭიქას წავიღებ. მსიამოვნებს იმის ყურება, ყოველი ყლუპის შემდეგ თვალებს როგორ ნაბავ.
ჭიქას რაფაზე ვდებ, ჰენრი იღებს.
– იდოს, იქნებ ისევ მომწყურდეს.
– ისევ მოგიტან, რა პრობლემაა. მე ხომ ქმარი ვარ...
მერე რა, რომ მიზანში მსროლელად არ ვვარგივარ, მთავარია, ჰენრი ჩემი ქმარია.
პლედში ვეხვევი. ვფიქრობ, ჩემს `დედამიწას შემოვუკაკუნოზე“ წესით, რამე უნდა ეპასუხა ჰენრის, თუნდაც ასეთი: `აზრი არ აქვს, მაინც არ გაგიღებენ, შინ არ არიან“.
ეს ქოშები ჰენრიმ რომელიღაც დღესასწაულზე მაჩუქა. ზუსტად არ მახსოვს – დაბადების დღეზე, პირველი თოვლის მოსვლისას თუ რაგბიში რუსეთის ნაკრებთან საქართველოს გამარჯვების აღსანიშნავად. რა მნიშვნელობა აქვს... ამ ამბავში მთავარი ესაა: ჰენრიმ მთელი ქალაქი მოიარა, რომ მაინცდამაინც ხმაურიანი ქოშებით დავესაჩუქრებინე. ჩემი რეაქცია არ მახსოვს, დედასი კი დამამახსოვრდა – ამ არცთუ ძვირფასი კაკუნა ქოშებით გულწრფელად აღფრთოვანდა.
– რა კარგად მოგიფიქრებია, შვილო, – ისეთი მადლიერებით უთხრა ჰენრის, დავეჭვდი, ქოშის ცერებზე დასკუპებული ოქროსფერი პეპლები მართლა ოქროსები ხომ არ არიან-მეთქი.
ხმაურიან ქოშებს ვიხდი. გრძელ ფეხებს განიერი კაბის ქვეშ უხმაუროდ ვიკეცავ. მთბილა.
* * *
იმ დღეს ლოლას სახლის კარი ჩვეულებრივზე მეტად დამხვდა შეღებული. მომესმა, თითქოს შიგნით, სიღრმეში, მამაკაცმა ჩაახველა. დავიძაბე. უკან გაბრუნებაც კი დავაპირე, მაგრამ ეს სახლი ხომ უხილავი ძალით მიზიდავდა, მიხმობდა?! გამბედაობა მოვიკრიბე და ზღურბლს ფრთხილად გადავაბიჯე. მივაყურადე. სასტუმრო ოთახიდან ქალისა და მამაკაცის ჩურჩული ისმოდა. შევკრთი, ნაცნობი ოთახისკენ აჩქარებული ნაბიჯით გავემართე. ფეხი შევდგი თუ არა, ვიგრძენი – რაღაც ისე არ იყო.
ძირს პლედი ეგდო. ავიღე და ლოლას მივაწოდე. ხელი გავიწოდე და უცებ დენდარტყმულივით განზე გავხტი. პლედი ისევ იქ დავარდა, საიდანაც ავიღე. სავარძელი გულდასმით შევათვალიერე. ერთი პირობა ვიფიქრე, რომ მეჩვენებოდა. რაიმე არარსებულს კი არ ვხედავდი, პირიქით, შესაძლოა, არსებულს ვერ ვხედავდი. სავარძელში ლოლა არ იჯდა. მხოლოდ მისი ფეხსაცმელი ეწყო. თითქოს სავარძელზე შედგა და გაქრა.
„გიჟია, კუდიანია,“ – ყურში ბებოს ხმა ჩამესმა.
„სავსემთვარეობაა ამაღამ,“ – გამახსენდა ლოლას სიტყვები.
– გიჟია, კუდიანია!.. სავსემთვარეობაა ამაღამ... გიჟია!.. სავსემთვარეობაა... კუდიანია!.. – კედლები ბუტბუტით დაიძრნენ ჩემკენ. ნაცრისფერი პლედი უზარმაზარი ცხოველის კუდივით ეგდო ჩემს ფეხებთან. უცებ ხელ-ფეხი დამიბუჟდა, გამეყინა და მზე ჩამექცა თავში.
* * *
ქარმა ფანჯარა მსუბუქად მიაჯახა კედელს.
– კარგად ხარ, საყვარელო? – გამომძახა ჰენრიმ მეორე ოთახიდან.
ამინდი მკვეთრად შეიცვალა. ფოთლები გიგანტური მოლეკულებივით ქაოსურად მოძრაობენ ჰაერში, ერთმანეთში ირევიან და ბევრდებიან. მტვერი თითქოს მიწიდან კი არ აიშალა, თოვლივით წამოვიდა მაღლიდან. ჰაერი ჩამუქდა. ფანჯრის გადაღმა სამყაროში ადამიანები შეჩოჩქოლდნენ. თვალმოჭუტულ ქალებს თმები და კაბები უფრიალებთ. კაცები ლაბადების საყელოში მალავენ აფრიალებული კაბებისთვის ვერშევლებულ მზერას. ელვა და ქუხილი ჯერ არაა. სამაგიეროდ, ვხედავ, როგორ გარბიან ქალები, როგორ ეფარებიან თვალს და როცა უკვე აღარ ჩანან, მაშინღა აღწევს ჩემამდე მათი ფეხსაცმლის წკაპუნის ხმა. ვერაფრით იფიქრებ, რომ ეს მღელვარე დღე იმ მშვიდი დილის გაგრძელებაა.
ქარმა ერთხელ კიდევ მოაჯახუნა ფანჯარა. ფარდა აფრიალდა. ქუჩამ და ოთახმა ერთმანეთს თავიანთი ამონასუნთქი ჰაერი შეასუნთქეს: პირველმა – გრილი, მშრალი და მსუბუქი; მეორემ – ტაფაში ადუღებული ზეთის ოხშივრით დამძიმებული, მსუყე. ოთახის კარი გამოუღია ჰენრის, ორპირია.
– კარგად ხარ, საყვარელო?
– ჰო, – თავი ოდნავშესამჩნევად დავუქნიე.
– უჰ, როგორი ქარი ამოვარდა, გაწვიმდება...
– ჰო, – თავი ოდნავშესამჩნევად დავუქნიე და გავუღიმე.
– არა უშავს, შენ ხომ გიყვარს წვიმა? მMგონი, ქმარზე მეტადაც, არა?
– ჰო, – თავი ოდნავშესამჩნევად დავუქნიე, გავუღიმე და თვალი ჩავუკარი.
– ხომ იცი, წვიმაა თუ სეტყვაა, სიტყვა სიტყვაა: ნაკლები ფიქრი და მეტი სიმშვიდე.
„ნაკლები ფიქრი და მეტი სიმშვიდე“ – ეს თითქმის არასდროს გამომდის, ამიტომ მხოლოდ გავუღიმე, რა თქმა უნდა, ოდნავშესამჩნევად.
* * *
– მაღალი სიცხე აქვს...
თვალები გავახილე. ბებო ტელეფონზე საუბრობდა, თან ცხვირსახოცით უპეებს იმშრალებდა.
ლოლას გაქვავებული, ნახატადქცეული პროფილი დამიდგა თვალწინ. წარმოვიდგინე, როგორ ავიდა სავარძელზე, ხელები მთვარისკენ გაიწოდა და ფანჯრიდან ფეხშიშველი გაფრინდა. გამაჟრჟოლა. ლოლა... არსებობდა კი საერთოდ? იქნებ ზმანება იყო? არსებობდა თუ დამესიზმრა? არსებობდა თუ დამესიზმრა?! მისუსტებულსა და სიცხისგან გათანგულს აზრის მოკრება, მეხსიერების კონცენტრირება მიჭირდა. ბოლოს დავასკვენი, რომ ლოლა რეალურად არ არსებობდა. ყველაფერი მაღალი სიცხის ბრალი იყო.
– ...ჰო, მეც გავიგე, რომ გიჟი ლოლა სახლიდან გაპარულა. თმაგაწეწილი და ფეხშიშველი მირბოდა თურმე წვიმაში... – ტელეფონზე საუბარს განაგრძობდა ბებო, – არავინ იცის, სად შეიძლება წასულიყო.
არ დამსიზმრებია...
„გიჟი ლოლა“ – ეს იყო ყველაზე გულსაკლავი სიტყვათა შეთანხმება, რაც კი სამყაროში არსებობდა. საბანი თავზე წამოვიხურე და ავსლუკუნდი. ნეტავ მცოდნოდა, საით წავიდა... აუცილებლად დავედევნებოდი, აუცილებლად! დღემდე ვცდილობ, რაიმე ისეთი გავიხსენო მისი მონათხრობებიდან, რაც მიმანიშნებდა, სად შეიძლება წასულიყო, მაგრამ ამაოდ...
შუაღამისას ბებომ ფრთხილად გამომიცურა იღლიიდან თერმომეტრი და ექიმს ხელის კანკალით მიაწოდა. გამეღვიძა.
– ნუ ღელავთ, – დაამშვიდა დაღლილსახიანმა ექიმმა და სათვალე გაიკეთა, – მდა... ორმოცდარამდენიღაცაა... ცოტათი მეტი...
– ღმერთო!.. – აკანკალებული ხელები და ცრემლიანი თვალები მაღლა აღაპყრო ბებომ.
უცებ ბებოს ზურგს უკან კაშკაშა სინათლე გაჩნდა. ნათებას ხმაც მოჰყვა:
– შენ მხოლოდ ნახევარი ხარ... ის, ვინც ორ ნაწილად მოვიდა, უნდა გამთლიანდეს. ის, ვინც გაყოფილია, ერთ სხეულად უნდა შეირწყას.
გასაკვირია, მაგრამ არ შემშინებია. ის კი არა, ერთგვარი აღმაფრენაც კი დამეუფლა.
– უნდა გამთლიანდე... წადი, დროა! – ციმციმებდა უცნაური ნათება.
– საით წავიდე? – ვკითხე ჩუმად.
– რა თქვი, ბები? – ტუჩებზე ყური მომადო ბებომ.
– ბოდავს, – „აუხსნა“ ექიმმა.
– გელოდება, – მიპასუხა ნათებამ და გაქრა. თან გაიყოლა ბებოც, ექიმიც, ძვირად ღირებული წამლებისა და ბებოს იაფფასიანი სუნამოს სუნიც, ნათურის სინათლეც... აღარაფერი არსებობდა ჩემი და სიბნელის გარდა.
* * *
დაიქუხა.
– ჰენრი, – გავძახე, – ასეთი ფოკუსის გაკეთება შეგიძლია? შარვალი გაიხსენი და ჩიტები ამოაფრთხიალე. მოდი, რა, ჩემთან!
ოთახში შემოდის, ხელში პულტი უჭირავს. ვიბროსიგნალზე დაყენებული ტელეფონივით ცახცახებს პულტი.
– გაიხსენი, რაა, შარვალი და ქამარი ფანჯრიდან გადააგდე.
მომეჩვენა, რომ ჰენრი გაფითრდა. თვალის ფერი კი საბოლოოდ ამოევსო ხმელი ფოთლებით.
– დამშვიდდი, ლოლა, – ამბობს და პულტს მაგიდაზე დებს. პულტი ჩერდება, ახლა მხოლოდ ჰენრის ხელი ცახცახებს.
ფარდა ფრიალებს. გარეთ წვიმს. მე ჰენრის შევყურებ.
– ხმამაღლა ვფიქრობდი? კარგია, რომ ამყევი... ჰო, მართლა, ჩიტები მოჟივჟივე და არა მოჭიკჭიკე, ან მგალობელი. პრიალა ფრთებით, ათი ან ოცი ცალი, – ვუღიმი და თეატრალურად ვაყოლებ, – ოცდახუთიც შეიძლება...
ოთახში დედაჩემი შემოდის. დამწვარი კატლეტის სუნი შემოაქვს. კი არ შემოდის, მოფარფატებს. ისეთი გამხდარი და გალეულია, ისეთი, ისეთი, რომ ტირილი მინდა.
– მგონი, ეწყება, – ეჩურჩულება ჰენრი დედას.
– რას გულისხმობ? – მიკვირს.
– ლოლა, ჩემო საბრალო გოგონა, – მიყვავებს დედა. შუბლი ნაოჭებით, თვალები – უზომო სიბრალულითა და ალბათ, გული – ტკივილით აქვს სავსე. თან გამხდარია, ისეთი გამხდარი... გალეული. ვეღარ ვიკავებ, ვღრიალებ.
– დამშვიდდი. მე და ჰენრი ახლავე დავურეკავთ ექიმს.
„ჰენრის“ ხაზგასმით ამბობს, თითქმის დამარცვლით. საბრალო დედა... ჰგონია, რომ ვერ ვამჩნევ, ჰენრის მხოლოდ ჩემს საამებლად რომ ეძახის. სინამდვილეში ის მისთვის ისევ ვიქტორია.
– ახლავე დავურეკავთ, – მიმეორებს და ჰენრის ეჩურჩულება, – წამოდი, ვიქტორ!
– რა ლოლა, მე ხომ სტასი ვარ. ორივე გაგიჟდით?! – ნერვები მეჭიმება. ეს თამაშს უკვე აღარ ჰგავს.
ვუყურებ, როგორ ნერვიულად უკიდებენ ჩემი ხელები სიგარეტს და მაწვდიან. ტუჩებით ვართმევ, ღრმა ნაფაზს ვარტყამ და კვამლთან ერთად უკან ვუბრუნებ.
ბოლი თვალს მიწვავს. კადრი იდღაბნება. ორ უფორმო სილუეტს ვარჩევ. ერთ-ერთის ხმა ექოდ ჩამესმის: `შეტევაა“. შემდეგ ორივე სილუეტი გვერდითა ოთახის კარისკენ იწელება. თვალებს ვიფშვნეტ. ვხუჭავ. ვახელ. ყველაფერი რიგზეა. ყველა ნივთს თავისი ფორმა დაუბრუნდა.
ვცდილობ, დავმშვიდდე და გავერკვიო, რა ხდება. „ახლა მარყუჟში თუ გავატარებ...“ – ვფიქრობ და ოთახს თვალს ვავლებ. რა ვისროლო? ხილის ლარნაკი ცარიელია. სხვას, მცირე ზომისას, ვერაფერს ვპოულობ. ის ჭიქა მაინც დაეტოვებინა ჰენრის... პულტს ვიღებ და მარყუჟის ცენტრს ვუმიზნებ. მიზანს სცდება, მარყუჟსა და ტოტს შორის, გათხელებულ თოკს ხვდება. გაწყვეტილი თოკი მოწყვეტილი ფოთოლივით შორდება ტოტს...
ტელეფონთან დედა და ჰენრი ჩურჩულებენ. სიზმარში მგონია თავი. რა ხდება? მეორე ნაფაზამდე ჩემს თითებს ვაკვირდები. ღმერთო! ზუსტად, ზუსტად ისეთივე თითები...
– სარკეეეეე! სარკე მომიტანეეეეთ! – ვკივი. პლედს ძირს ვაგდებ, მერე კაბის კალთას ნიკაპამდე ვიწევ. ღმერთო ჩემო... ღმერთო ჩემო! ჩემს ნაიარევ მუცელს გაოგნებული დავყურებ. „ღმერთო, ნუთუ... მე... ნუთუ...“
გვერდითა ოთახის კარს ფრთხილად კეტავენ, ალბათ, იმიტომ, რომ არ გავიგო, როგორ ეტყვიან ექიმს: „შეტევა განუახლდა“.
თვალებს ისე მაგრად ვხუჭავ, ქუთუთოები მიბუჟდება. გონებაში სწრაფად ენაცვლებიან ერთმანეთს კადრები. კადრს ვერდამთხვეული ხმები მაგიჟებენ. უნიჭოდ გაკეთებულ მონტაჟს ჰგავს ეს ყველაფერი. უცნაური შეგრძნება მეუფლება, თითქოს ორი კამერიდან ერთდროულად ვიყურები: ერთით – სავარძლიდან ფანჯრისკენ: ხეს, შენობასა და ადამიანების მწკრივს ვაფიქსირებ; მეორე სავარძლისკენაა მიმართული, კადრში ჩემი პროფილი და ღია ფანჯრის ნაწილი ჩანს. ორივე კამერიდან დანახული ერთმანეთს ედება. ხმები ერთმანეთში ირევა, სადაცაა, თავი გამისკდება! გონებას ძალას ვატან, ვძაბავ. გაორებული კადრების ფოკუსირებას გაჭირვებით, მაგრამ მაინც ვახერხებ. თვალებს ვახელ.
დედა და ჰენრი ისევ ჩურჩულებენ. გარეთ წვიმს. ოთახში მარტო ვარ.
ვმსუბუქდები. თითქოს რაღაც ტვირთი ჩამომხსნეს გონებიდან, გულიდან, თვალებიდან. თითქოს უწონო გავხდი. დავმშვიდდი. ახლა რომ დედა შემოვიდეს, ალბათ, აღარ მომეჩვენება გულის ტკივილამდე გამხდარი.
ვდგები. ქოშებს ვიხდი და უხმაუროდ ვდებ სავარძელზე. სიგარეტს ვიღებ, ბოლს ვიგუბებ. ძირს მიგდებულ ფუმფულა პლედს გვერდს ვუვლი და თითისწვერებზე გავდივარ ოთახიდან.
შემოსასვლელის კარი ოდნავაა შეღებული. ხელის შეხებაზე ძლივს გასაგონად ჭრიალებს. სანამ კიბეზე დავეშვები, ბოლს ვუშვებ, ნაწნავს ვიშლი, გულზე მეშვება: ახლა კი ნამდვილად გავიგებ, საით წავიდა ლოლა…
ნათია როსტიაშვილიскачать dle 12.1 ზემოთ