ჩვენს შესახებ
პოპულარული
სტატიების არქივი
გამოკითხვები
რა ტიპის სტატიებს ისურვებდით ?
ვირჯინია ვულფი - ორი ესსე (თარგმანი - მაგდალენ გელაშვილი)
თარგმანი - მაგდალენ გელაშვილისა
მოხუცი მისის გრეი
ისეც ხდება ხოლმე, რომ ინგლისშიც კი ყველაზე საქმიანი და ყველაფრით კმაყოფილი ადამიანი ხელიდან უშვებს იმას, რასაც ფლობს-ეს შეიძლება მთელი კვირის სარეცხიც კი იყოს. მათ ხელში თეთრეულები და საღამურები ნადგურდება და ქუცმაცდება, რადგან ამაზე ბევრს მაინც არ საუბრობენ, სისულელეა სარეცხის მისის პილის სამრეცხაოში წაღება, მაშინ, როცა , იქ , მთებისა და გორაკების გადაღმა სამრეცხაო საერთოდ არ არსებობს, არც სარეცხის გასაფენი მავთულებია; არც თეთრეულის დაუთოებაა შესაძლებელი; ირგვლივ დაუსრულებელი შესვენებაა; სივრცე-უკიდეგანო, ბალახი-გაუთელავი; გორაკებზე მფრენი გარეული ჩიტები, რომელთა სწორი აღმაფრენა აგრძელებს ამ სიმყუდროვეს.
ამ ყველაფრიდან შორს, მისის გრეის თვალსაწიერი თავისი კუთხიდან მხოლოდ 7 ფუტი და 4 ინჩი იყო. ეს მოხუცის წინა კარის ზომა იყო, რომელიც ფართოდ გაეღოთ, იქიდან კი ცხაურაში დანთებული ცეცხლი მოჩანდა.
ბუხარში მოკიაფე ცეცხლის ალი სინათლის პატარა , მტვრიან წერტილს ჰგავდა, რომელიც უძლურად ცდილობდა მზის შუქის შემაცბუნებელ წნეხს გაჰქცეოდა.
მისის გრეი კუთხეში მდგარ მაგარ სკამზე იჯდა და რაღაცას გაჰყურებდა-მაგრამ რას?
ალბათ არც არაფერს. მზერა ერთი წერტილისკენ მიეპყრო. თითქოს მის სანახავად მოსულ სტუმრებს საერთოდ ვერ ამჩნევდა. მის თვალებს მზერა შეეწყვიტათ. ალბათ იმიტომ, რომ ძალა დაკარგეს. სიბერისგან შორსმხედველი, ლურჯი თვალები ჰქონდა. სათვალეს არ ატარებდა. მისის გრეის დანახვა შეეძლო მზერის გარეშე.
მას არასდროს მიეპყრო მზერა რაიმე რთულზე ან უმნიშვნელოზე. მხოლოდ სახეებს, თეფშებსა და მდელოებს უყურებდა. ახლა 92 წლის ასაკში მარტო ტკივილის ზიგზაგს ხედავდა, კარის გასწვრივ რომ იკლაკნებოდა, მის სხეულს მარიონეტივით აქეთ-იქით აქანავებდა.
მისის გრეის სხეულს ტკივილო ისე შემოხვეოდა, როგორც ნესტიანი ქაღალდი შემოეხვევა ხოლმე მავთულს. მავთული იმ ტკივილისგან ირხეოდა, რომელსაც უხილავი ხელი აყენებდა. მისის გრეიმ ჯერ ფეხი შეატოკა, მერე-ხელი. შემდეგ გაჩერდა. ერთი წუთით საკუთარი თავი წარსულში დაინახა , როცა ათი, ოცი , ოცდახუთი წლის იყო. თერთმეტ და-ძმასთან ერთად ხის სახლში შერბოდა და გამორბოდა. ხაზი შეტოკდა. ტკივილმა უკან თავის სავარძელში გადაისროლა.
„ყველანი დაიხოცნენ. ყველანი დაიხოცნენ“-ბუტბუტებდა ის.
„ჩემი დები და ძმები. ჩემი ქმარიც წავიდა ამ ქვეყნიდან. ქალიშვილიც დავკარგე. მე კი ისეც ცოცხალი ვარ. ყოველ დილით ვლოცულობ, რომ ღმერთმა ჩემი სული მიიბაროს“.
შვიდი ფუტისა და ოთხი ინჩის რადიუსზე მწვანე და მზიანი დილა იმ მარცვლების მსგავსად გაიფანტა, ჩიტები რომ თესავენ. მტკივნეული ხელის ჩქმეტამ კვლავ შეატოკა.
„უვიცი მოხუცი ქალი ვარ. არც წერა ვიცი, არც-კითხვა. ყოველ დილით, როცა მე ქვემოთ მობობღავს, მინდა რომ ღამე იყოს; და ყოველ ღამე, როცა მე დასაძინებლად ზემოთ მიბობღავს, დღეს ვნატრობ. მე მხოლოდ უვიცი მოხუცი ქალი ვარ, არც წერა ვიცი, არც-კითხვა“.
და როცა უკანასკნელი ფერიც გაქრა , მისის გრეი სხვა განათებულ მხარეს ვერც კი ამჩნევდა. არც წლების განმავლობაში ნამღერი ან მოჩხუბარი ხმები ესმოდა.
შეტოკებული კიდურები კვლავ უმოძრაო გაუხდა.
„ექიმი ყოველ კვირას მოდის ჩემ სანახავად. სამრევლოს ექიმი. რაც ჩემი ქალიშვილო გარდაიცვალა, ექიმი ნიკოლსის მომსახურებაზე ხელი აღარ მიგვიწვდებოდა. მაგრამ ეს ექიმი კარგი კაცია. უკვირს, ჯერ კიდევ ცოცხალი რომ ვარ. მისი თქმით, ჩემი გული მხოლოდ ქარი და წყალია. ჯერ სიკვდილი მაინც არ მიწერია“.
ჩვენ, ადამიანები, დაჟინებით ვცდილობთ ჩვენი სხეულები მავთულს ჩავაბღაუჭოთ. თვალებს ვიბრმავებთ და სმენას ვიხშობთ; მაგრამ სხეულს აქ, ამ ცხოვრებაში წამლებით ერთი ფინჯანი ჩაით, ჩამქრალი ალით ვტოვებთ, ბეღელის კარზე შემომჯდარი ჭილყვავას მსგავსად, რომელიც ყველაფრის მიუხედავად, ლურსმანგაყრილიც კი განაგრძობს ცხოვრებას.
ფარვანას სიკვდილი
ფარვანებს, რომლებიც დღისით დაფრინავენ, სინამდვილეში ბინდის პეპლები არ უნდა ვუწოდოთ; ისინი არ აღძრავენ ჩვენში შემოდგომის ბნელი ღამეებით გამოწვეულ გრძნობას და არც აყვავებული სუროს ქვეშ ბინადრობენ. ჰიბრიდული არსებები არიან, არც პეპლებივით ჭრელ-ჭრელები და არც მათი სახეობებივით მუქი შეფერილობისა არიან. მგონი , ეს ჩალისფერი, ვიწროფრთიანი ფარვანა, ფარდის ფოჩოში რომ გახვეულა, თავისი ცხოვრებით კმაყოფილი ჩანდა.
შუა სექტემბრის თბილი, საამური დილა იდგა. თუმცა ზაფხულის თვეებისგან განსხვავებით უფრო გრილი ნიავი ქროდა. ფანჯრიდან მდელო მოჩანდა, რომელზეც გუთანი უკვე ხნულს ავლებდა. ნაკვეთი სადაც მდებარეობდა, მიწა გატკეპნილი და ნესტისგან ოდნავ მბრწყინავი იყო.
ჭილყვავები თავიანთ ყოველწლიურ მხიარულებას მისცემოდნენ; ხეების თავზე, მაღლა ცაში ისე ლივლივებდნენ, თითქოს ვინმეს უზარმაზარი ბადე ზემოთ აეტყორცნოს; შემდეგეს ბადე ხეზე ნელა ეშვებოდა და თითოეულიტოტის ბოლოში კვანძს კრავდა. მერე უეცრად ბადე ისევ ცაში აიტყორცნებოდა ხმაურიანი ჩხავილით და ფართოდ იშლებოდა. ამგვარი აღმასვლა და შემდეგ უეცარი დაშვება საყურებლად საშინლად ამაღელვებელი იყო.
ძალა, რომელიც სიცოცხლის სტიმულს აძლევდა ჭილყვავებს, გუთნისდედას, ცხენებს, ფარვანას აიძულებდა ფანჯრის მინაზე აქეთ-იქით ეფრთხიალა. მავანი ალბათ თვალს ვერ მოაშორებდა და მის მიმართ უცნაური თანაგრძნობით განიმსჭვალებოდა.
იმ დილით სიამოვნების მიღების შესაძლებლობები უზარმაზარი და მრავალფეროვანი იყო, ფარვანას ხვედრი ამ ცხოვრებაში კი-მძიმე, და მისი სწრაფვა ესიამოვნა მწირი შესაძლებლობებით-პათეტიკური. მთებზე, ცაში ნავარდისა და ზღვაში მყოფი ორთქლის ძრავიანი გემიდან მომავალი რომანტიკული ხმებით ტკბობის ნაცვლად მხოლოდ ფანჯრის მინასთან წინ და უკან ფრენა შეეძლო. რაღა დარჩენოდა ამის მეტი? იღონა, რაც მის შესაძლებლობებს არ აღემატებოდა.
მისი ყურებისას ისეთი შთაბეჭდილება იქმნებოდა, თითქოს სამყაროს მამოძრავებელი უზარმაზარი ენერგია ამ უსუსურ, უმანკო არსებაში თავმოყრილიყოს. ფანჯრის მინაზე ყოველი აფრთხიალებისას ჩემთვის სიცოცხლის მთავარი არსი ნათელი ხდებოდა. ფარვანა სულ პატარა, ან სულაც არაფერი იყო სიცოცხლის გარდა.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩემს და სხვების ცნობიერებაში, იმ უზარმაზარი ენერგიის ძალიან პატარა და უმნიშვნელო გამოვლინება იყო, იგრძნობოდა მასში რაღაც პათეტიკური და განსაცვიფრებელი. თითქოს ვიღაცას სიცოცხლის პაწაწინა , უბიწო მარცვალი აეღოს და უმნიშვნელოდ მოერთოს ბუსუსებითა და ბეწვებით, აეცეკვებინოს და აქეთ-იქით ეფრთხიალებინოს ჩვენთვის იმის საჩვენებლად თუ როგორია სიცოცხლის ჭეშმარიტი ბუნება. ამგვარი გამოვლინების უცნაურობას ვერავინ გაუძლებდა.
ზოგჯერ ცხოვრება ისე რთულდება, ისე მძიმდება ან იკაზმება, რომ ადამიანებს მისი ნამდვილი არსი ავიწყდებათ. ალბათ ყველა სიბრალულით განიმსჭვალებოდა იმის წარმოდგენით, რომ ფარვანა შეიძლება სულ სხვა ფორმით მოვლენილიყო ამ ქვეყანას.
აშკარად დაღლილი თავისი ცეკვით, მზის სხივებ ქვეშ ფანჯრის კანტზე დაფრინდა, უცნაური სანახაობით გართულს კი მისი არსებობა სრულებით გადამავიწყდა. შემდეგ ჩემი მზერა კვლავ მიიპყრო. ცეკვის გაგრძელებას ცდილობდა, მაგრამ ისეთი მოუქნელი და ტლანქი იყო, მხოლოდ ფანჯრის მინაზე ფრთხიალი შეძლო; მან აფრენა სცადა, მაგრამ ამაოდ. სხვა საქმეებზე ფიქრში გართული მის ფუჭ მცდელობებს დაკვირვების გარეშე ვუმზერდი, გაუცნობიერებლად ველოდებოდი, როდის განაგრძობდა ფრენას, ისე , როგორც ადამიანები ელოდებიან ხოლმე მოულოდნელად გაჩერებული მანქანის ამუშავებას, გაჩერების მიზეზით დაინტერესების გარეშე. აფრენის შვიდი უშედეგო მცდელობის შემდეგ, ფარვანა ფანჯრის კანტიდან ფრთების ფრთხიალით გადმოეშვა და რაფაზე ზურგით დაეცა. მისმა უმწეობამ შემძრა. მივხვდი, რომ გასაჭირში იყო; აფრენას ვეღარ შეძლებდა; ფეხებს ამაოდ აფართხალებდა. ფანქარი ავიღე მის დასახმარებლად, მაგრამ მალევე გავიაზრე, რომ ეს წარუმატებლობა და მოუქნელობა მოახლოებულ სიკვდილს მოასწავებდა. ფანქარი უკან დავდე. ფეხები ისევ გაიქნია, თითქოს უხილავ მტერს ებრძოდა. კარიდან გარეთ გავიხედე. შეიცვალა რამე? ალბათ უკვე შუადღე იყო და მინდვრის სამუშაოებიც დასრულდა, დილანდელი სიხალისე სიმშვიდესა და უმოძრაობას ჩაენაცვლებინა. ჩიტები გამოსაკვებად ნაკადულთან მიფრენილიყვნენ. ცხენები უმოძრაოდ იდგნენ. ის ძალა უწინდებურად გარეთ ტრიალებდა, ნეიტრალურად, უპიროვნოდ. ეს ყველაფერი რაღაცნაირად თივისფერ ფარვანას უპირისპირდებოდა. ყველა მისი მცდელობა უსარგებლო ჩანდა. თვალს ვერ მოწყვეტდი ამ პატარა არსების უჩვეულო მცდელობებს, ასე გააფთრებით რომ ებრძოდა მოახლოებულ საბედისწერო აღსასრულს, აღსასრულს რომელიც თანაბრად წალეკს ქალაქებსა და ადამიანთა მოდგმას.
ვიცოდი, სიკვდილის წინააღმდეგ არანაირი შანსი არ ჰქონდა. და მაინც, დაქანცულობისგან წუთით შეჩერებულმა , ფეხების ქნევა ისევ დაიწყო. საუცხოო იყო ფარვანას ბოლო გაბრძოლება და ისე ძლიერად ცდილობდა, რომ ბოლოს გადმობრუნება მოახერხა. მავანის სიმპათია, რა თქმა უნდა, სიცოცხლის მხარეს იქნებოდა. არავინ იყო რომ უმნიშვნელო ფარვანას უზარმაზარი მცდელობები დაენახა, ეხილა თუ როგორ ებრძოდა უძლეველ სიკვდილს, იბრძოდა იმოს შესანარჩუნებლად, რასაც ზოგი საერთოდ არ აფასებს. ამის ყურება უცნაურ შეგრძნებას აღძრავდა. და ჩვენ სიცოცხლის წმინდა მარცვალს ვხედავთ. ფანქარი ფარვანას დასახმარებლად კვლავ ავიღე, მაგრამ, ვიცოდი, რომ ეს უსარგებლო იყო. ამას რომ ვაკეთებდი, ფარვანას სიკვდილის აშკარა ნიშნები დაეტყო. სხეული მოუდუნდა და მყისიერად უმოძრაო გაუხდა. ბრძოლა დასრულდა. უმნიშვნელო პატარა არსებამ სიკვდილი შეიცნო. დიადი ძალის გამარჯვებამ სუსტ მოწინააღმდეგეზე გამაოცა. როგორც აქამდე სიცოცხლე მეჩვენებოდა უცნაური ახლა სიკვდილიც ასეთივე გამხდარიყო.
ფარვანა, რომელმაც გადმობრუნება მოახერხა, ახლა მშვიდად და უშფოთველად გაშოტილიყო. თითქოს ამბობდა, ო, დიახ, სიკვდილი ჩემზე ძლიერია!
ახალი სტატიები
ახალი ნომერი
პირადი კაბინეტი
სხვადასხვა