ჩვენს შესახებ
პოპულარული
სტატიების არქივი
გამოკითხვები
რა ტიპის სტატიებს ისურვებდით ?
28 ივლ 04:59ჟურნალი / სტატიები / ესეისტიკა / პუბლიცისტიკა / კრიტიკა / ისტორია / ფილოსოფია / ფსიქოლოგია / მეცნიერება / მომხმარებლები
გორვანელი - მოქანდაკე ჯონი გოგაბერიშვილის შემოქმედების კრიტიკული ანალიზი
ჯონი გოგაბერიშვილის ქანდაკებები წარმოადგენს უნიკალურ ფენომენს თანამედროვე ქართულ და, ზოგადად, მსოფლიო ხელოვნებაში. მისი შემოქმედება არის ღრმად ფილოსოფიური დისკურსი, გამოხატული სამგანზომილებიან ფორმებში, რომელიც აერთიანებს ონტოლოგიურ კითხვებს, ფენომენოლოგიურ გამოცდილებასა და ეგზისტენციალურ რეფლექსიას.
გოგაბერიშვილის ნამუშევრები გვთავაზობენ უნიკალურ სინთეზს აბსტრაქტული და ფიგურატიული ელემენტებისა, რომლებიც ჰქმნიან კომპლექსურ, მრავალშრიან კომპოზიციებს. ეს კომპოზიციები შეიძლება გავიგოთ, როგორც პლასტიკური მანიფესტაციები დელიოზისა და გვატარის ,,რიზომული“ აზროვნებისა - არაიერარქიული, მრავალგანშტოებადი სტრუქტურებისა, რომლებიც ეწინააღმდეგებიან ბინარულ ლოგიკასა და ხაზოვან ნარატივებს.
რამდენიმე ქანდაკება გვთავაზობს რთულ ინტერპრეტაციას სახისა და ნიღბის კონცეპტებისა. ეს ნამუშევრები ეხმიანება ლევინასის ფილოსოფიას ,,სახის“ შესახებ, როგორც ეთიკური იმპერატივის წყაროსი. ამავდროულად, ქანდაკებების ფრაგმენტული, დეკონსტრუირებული ხასიათი გვახსენებს დერიდას კონცეფციას ,,différance“-ისა - მნიშვნელობის მუდმივი გადავადებისა და განსხვავებისა. რიგი ქანდაკებებისა წარმოაჩენენ რთულ გეომეტრიულ სტრუქტურას, რომელიც შეიძლება გავიგოთ, როგორც ვიზუალური მეტაფორა ვიტგენშტაინის ,,ენობრივი თამაშებისა“ - მნიშვნელობის წარმოქმნის პროცესისა, რომელიც დამოკიდებულია კონტექსტზე და გამოყენებაზე. ამავდროულად, ეს კომპოზიციები ეხმიანება ბადიუს მათემატიკურ ონტოლოგიას, რომელიც ცდილობს აღწეროს ყოფიერება სიმრავლეთა თეორიის ტერმინებით. რამდენიმე ნამუშევარი წარმოგვიდგენს უფრო ორგანულ, მოცულობით ფორმას, რომელიც შეიძლება გავიგოთ, როგორც პლასტიკური გამოხატულება მერლო-პონტის ,,ხორციელი“ ფენომენოლოგიისა - აღქმის თეორიისა, რომელიც ხაზს უსვამს სხეულის ცენტრალურ როლს ჩვენს გამოცდილებაში. ქანდაკებების დინამიური, მოძრავი ხასიათი ასევე ეხმიანება ბერგსონის კონცეფციას ,,შემოქმედებითი ევოლუციისა“ - სიცოცხლის მუდმივი თვითგანახლებისა და ტრანსფორმაციისა. ჯონი გოგაბერიშვილის შემოქმედებაში აგრეთვე არის ქანდაკებები, რომლებიც წარმოადგენენ კომპლექსურ სინთეზს გეომეტრიული და ორგანული ფორმებისა, რაც შეიძლება გავიგოთ, როგორც ვიზუალური მედიტაცია ჰაიდეგერის კონცეფციაზე ,,Ereignis“-ისა - მოვლენისა, რომელშიც ყოფიერება და აზროვნება ერთმანეთს ხვდებიან. ამავდროულად, აღნიშნული ნამუშევრები გვახსენებს ფუკოს ანალიზს ძალაუფლებისა და ცოდნის ურთიერთკავშირისა - თუ როგორ ჰქმნის ეს ორი ასპექტი ერთმანეთს და რეალობას, რომელშიც ვცხოვრობთ.
გოგაბერიშვილის ქანდაკებები არ არიან მხოლოდ ესთეტიკური ობიექტები; ისინი წარმოადგენენ რთულ ფილოსოფიურ არგუმენტებს, გამოხატულს სამგანზომილებიან ფორმაში. მისი ხელოვნება გვთავაზობს უნიკალურ სინთეზს ქართული კულტურული მემკვიდრეობისა და გლობალური კონტემპორალური დისკურსისა, რითაც ქმნის დიალექტიკურ დიალოგს ლოკალურსა და უნივერსალურს შორის.
მისი შემოქმედება შეიძლება განვიხილოთ, როგორც ვიზუალური კრიტიკა დასავლური მეტაფიზიკის ტრადიციისა, რომელიც ცდილობს დააფუძნოს აზროვნება მყარ, უცვლელ საფუძველზე. მისი ქანდაკებები, პირიქით, წარმოაჩენენ რეალობას, როგორც მუდმივ პროცესს, ტრანსფორმაციასა და ურთიერთკავშირს. ამ გაგებით, ისინი რეზონირებენ დელიოზის კონცეფციასთან ,,იმანენტური ონტოლოგიისა“ - ყოფიერების თეორიისა, რომელიც უარყოფს ტრანსცენდენტურ პრინციპებს და ფოკუსირდება აქტუალურ, მატერიალურ პროცესებზე.
ჯონი გოგაბერიშვილის ხელოვნება გვთავაზობს არა მხოლოდ ესთეტიკურ გამოცდილებას, არამედ ინტელექტუალურ გამოწვევასაც. იგი მოგვიწოდებს გადავხედოთ ჩვენს დამოკიდებულებას რეალობის, იდენტობისა და მნიშვნელობის მიმართ. ამ გზით, მისი შემოქმედება ასრულებს კრიტიკული თეორიის ფუნქციას, როგორც ფრანკფურტის სკოლის წარმომადგენელთა მიმართ წინააღმდეგობას, - იგი ეჭვქვეშ აყენებს არსებულ სოციალურ და კონცეპტუალურ სტრუქტურებს და გვთავაზობს ალტერნატიულ ხედვებს. გოგაბერიშვილის ქანდაკებები წარმოადგენენ მნიშვნელოვან წვლილს არა მხოლოდ ვიზუალურ ხელოვნებაში, არამედ თანამედროვე ფილოსოფიურ დისკურსშიც. ისინი გვთავაზობენ უნიკალურ, მატერიალურ გზას აბსტრაქტული იდეების გასაგებად და გამოსაცდელად, რითაც ჰქმნიან ახალ სივრცეს ფიქრისა და დიალოგისთვის ხელოვნებასა და ფილოსოფიას შორის.
გოგაბერიშვილის ნამუშევრებში შეიმჩნევა დიალექტიკური დაძაბულობა ორგანულ და გეომეტრიულ ფორმებს შორის, რაც შეიძლება გავიგოთ, როგორც ვიზუალური მეტაფორა ჰეგელის დიალექტიკისა. ეს დაძაბულობა არ არის სტატიკური, არამედ დინამიური პროცესი, რომელიც ჰქმნის ახალ სინთეზს ყოველ ჯერზე, როცა მაყურებელი ურთიერთობს ნამუშევართან. ამ გზით, გოგაბერიშვილის ხელოვნება ხდება არა მხოლოდ რეპრეზენტაცია, არამედ პერფორმატიული აქტი, რომელიც აქტიურად ჰქმნის მნიშვნელობას. მისი შემოქმედება ასევე წარმოადგენს მნიშვნელოვან კონტრიბუციას პოსტკოლონიურ დისკურსში. მისი ნამუშევრები აჩვენებენ, თუ როგორ შეიძლება ადგილობრივი კულტურული ტრადიცია გახდეს უნივერსალური მნიშვნელობის მატარებელი, ამავდროულად, შეინარჩუნოს თავისი უნიკალური იდენტობა. ამ გზით, გოგაბერიშვილი ეხმიანება ჰომი ბჰაბჰას კონცეფციას ,,ჰიბრიდულობისა“ - კულტურული იდენტობის ფორმისა, რომელიც არ არის არც სრულად ადგილობრივი, არც სრულად გლობალური, არამედ ჰქმნის ახალ, მესამე სივრცეს.
ჯონი გოგაბერიშვილის შემოქმედება შეიძლება განვიხილოთ, როგორც ონტოლოგიური ინტერვენცია, რომელიც ეჭვქვეშ აყენებს ტრადიციულ მეტაფიზიკურ დიქოტომიებს. მისი ქანდაკებები წარმოადგენენ მატერიალიზებულ კრიტიკას კარტეზიანული დუალიზმისა, გვთავაზობენ რა ალტერნატიულ ონტოლოგიას, რომელიც უარყოფს მკვეთრ გამიჯვნას სუბიექტსა და ობიექტს, აზრსა და მატერიას შორის. ამ კონტექსტში, გოგაბერიშვილის ნამუშევრები შეიძლება გავიგოთ, როგორც სპეკულატიური რეალიზმის ვიზუალური მანიფესტაცია. ისინი ეხმიანებიან გრეჰემ ჰარმანის ობიექტზე ორიენტირებულ ონტოლოგიას, რომელიც ამტკიცებს, რომ ობიექტები არსებობენ დამოუკიდებლად მათი ურთიერთობებისაგან და ადამიანის აღქმისაგან. გოგაბერიშვილის ქანდაკებები თავიანთი რთული, მრავალშრიანი სტრუქტურით, წარმოადგენენ ობიექტებს, რომლებიც ყოველთვის სცდებიან ჩვენს მცდელობას, სრულად გავიგოთ ან აღვწეროთ ისინი. ამავდროულად, მისი ხელოვნება რეზონირებს კარენ ბარადის აგენტური რეალიზმის იდეებთან. ბარადის თეორია, რომელიც ეფუძნება კვანტური ფიზიკის შედეგებს, ამტკიცებს, რომ რეალობა იქმნება მატერიის, მნიშვნელობისა და ეთიკის გადახლართვის შედეგად. გოგაბერიშვილის ქანდაკებები, რომლებიც აქტიურად ურთიერთქმედებენ გარემოსთან და მაყურებელთან, წარმოადგენენ ამ იდეის ვიზუალურ მეტაფორას.
მისი ნამუშევრების ფრაგმენტული, მრავალშრიანი ხასიათი ასევე ეხმიანება ჟან-ფრანსუა ლიოტარის კონცეფციას ,,დიფერენდისა“ - ფუნდამენტური შეუთავსებლობისა სხვადასხვა დისკურსებს შორის. გოგაბერიშვილის ქანდაკებები წარმოადგენენ ვიზუალურ გამოხატულებას ამ შეუთავსებლობისა; ამავდროულად, გვთავაზობენ ახალ, ჰიბრიდულ სივრცეს, სადაც ეს განსხვავებული დისკურსები შეიძლება თანაარსებობდნენ. მისი შემოქმედება ასევე შეიძლება განვიხილოთ, როგორც ვიზუალური კომენტარი ჟაკ რანსიერის ,,აისთეზისის“ კონცეფციაზე - ხელოვნების უნარზე, შექმნას ახალი სენსორული რეჟიმები და, შესაბამისად, ახალი პოლიტიკური შესაძლებლობები. მისი ქანდაკებები, თავიანთი უჩვეულო ფორმებითა და მასშტაბებით, გვთავაზობენ ახალ გზებს სამყაროს აღქმისა და მასში არსებობისა.
ამავდროულად, გოგაბერიშვილის ნამუშევრები შეიძლება გავიგოთ, როგორც მედიტაცია ჟან-ლუკ ნანსის ,,სინგულარული პლურალის“ კონცეფციაზე. ეს იდეა გულისხმობს, რომ ყოფიერება ყოველთვის არის თანაყოფიერება - ჩვენი არსებობა ფუნდამენტურად დაკავშირებულია სხვებთან. გოგაბერიშვილის ქანდაკებები, თავიანთი კომპლექსური, ურთიერთდაკავშირებული სტრუქტურებით, წარმოადგენენ ამ იდეის პლასტიკურ გამოხატულებას. ასევე, რეზონირებს ტიმოთი მორტონის ,,ჰიპერობიექტების“ კონცეფციასთან - ობიექტებისა, რომლებიც იმდენად მასშტაბურნი და კომპლექსურნი არიან, რომ სცდებიან ჩვენს უნარს, სრულად გავიგოთ ისინი. გოგაბერიშვილის მონუმენტური, მრავალშრიანი ქანდაკებები შეიძლება განვიხილოთ, როგორც ჰიპერობიექტების ვიზუალური რეპრეზენტაციები.
გოგაბერიშვილის შემოქმედებაში შეიმჩნევა პარალელები თანამედროვე მსოფლიო ხელოვნების მიმდინარეობებთან:
პოსტსტრუქტურალიზმი: მისი ნამუშევრები ასახავს დელიოზისა და გვატარის ,,რიზომული“ აზროვნების პრინციპებს, სადაც მნიშვნელობა იქმნება არაიერარქიული, მრავალგანშტოებადი სტრუქტურებით.
დეკონსტრუქციონიზმი: გოგაბერიშვილის ქანდაკებები, განსაკუთრებით ,,დრო და ადამიანი“, ეხმიანება დერიდას კონცეფციას ,,différance“-ისა, სადაც მნიშვნელობა მუდმივად გადავადდება და განსხვავდება.
ფენომენოლოგია: მისი ნამუშევრები რეზონირებს მერლო-პონტის ,,ხორციელი“ ფენომენოლოგიის იდეებთან, მოითხოვს რა მაყურებლისაგან არა მხოლოდ ვიზუალურ, არამედ სომატურ ჩართულობასაც.
ეგზისტენციალიზმი: გოგაბერიშვილის შემოქმედება ასახავს სარტრის იდეებს ადამიანის თავისუფლებისა და პასუხისმგებლობის შესახებ.
პოსტკოლონიური თეორია: მისი ნამუშევრები წარმოადგენს უნიკალურ სინთეზს ქართული კულტურული მემკვიდრეობისა და გლობალური თანამედროვე დისკურსისა, რაც ეხმიანება ჰომი ბჰაბჰას ,,ჰიბრიდულობის" კონცეფციას.
ჯონი გოგაბერიშვილის შემოქმედება ასევე რეზონირებს თანამედროვე ფიზიკისა და კოსმოლოგიის იდეებთან. მისი ქანდაკებები, რომლებიც აერთიანებს ორგანულ და გეომეტრიულ ფორმებს, შეიძლება განვიხილოთ, როგორც ვიზუალური მეტაფორა კვანტური მექანიკის პრინციპებისა, სადაც რეალობა არის არა ფიქსირებული, არამედ დინამიური და ურთიერთდაკავშირებული.
თანამედროვე ანთროპოცენის იდეებთან პარალელში, გოგაბერიშვილის ნამუშევრები ასახავს ადამიანისა და სამყაროს რთულ ურთიერთობას. ისინი გვთავაზობენ ალტერნატიულ ხედვას, სადაც ადამიანი არ არის გამოყოფილი ბუნებისგან, არამედ მისი განუყოფელი ნაწილია. გოგაბერიშვილის მიდგომა ეხმიანება ასევე თანამედროვე ნეირომეცნიერებისა და კოგნიტური მეცნიერების აღმოჩენებს. მისი ქანდაკებები, რომლებიც აერთიანებს აბსტრაქტულ და ფიგურატიულ ელემენტებს, შეიძლება განვიხილოთ, როგორც ვიზუალური რეპრეზენტაცია იმისა, თუ როგორ აღიქვამს და ამუშავებს ინფორმაციას ადამიანის ტვინი. ციფრული ეპოქის კონტექსტში, მისი ნამუშევრები წარმოადგენს საინტერესო კონტრაპუნქტს. მათი მატერიალურობა და ტაქტილურობა გვახსენებს ფიზიკური რეალობის მნიშვნელობას ვირტუალური სამყაროების ეპოქაში.
ონტოლოგიური ასპექტები: გოგაბერიშვილის ნამუშევრები, განსაკუთრებით ,,დრო და ადამიანი“, წარმოადგენს ღრმა ონტოლოგიურ გამოკვლევას. ის სვამს ფუნდამენტურ კითხვებს ყოფიერების ბუნების შესახებ. მისი ქანდაკებები ასახავს იდეას, რომ რეალობა არ არის სტატიკური, არამედ მუდმივი ქმნადობის პროცესში მყოფი. ეს რეზონირებს ჰაიდეგერის კონცეფციასთან ,,Dasein“-ისა, სადაც ყოფიერება განიხილება, როგორც დინამიური, დროში გაშლილი ფენომენი.
ეპისტემოლოგიური განზომილება: გოგაბერიშვილის შემოქმედება გვთავაზობს უნიკალურ ეპისტემოლოგიურ პერსპექტივას. მისი ქანდაკებების კომპლექსური, მრავალშრიანი სტრუქტურა მიანიშნებს, რომ ცოდნა არ არის აბსოლუტური და სტატიკური, არამედ მრავალგანზომილებიანი და ცვალებადია. ეს ეხმიანება ფუკოს იდეებს ცოდნის არქეოლოგიის შესახებ, სადაც ცოდნა განიხილება, როგორც ისტორიულად და კულტურულად განპირობებული კონსტრუქცია.
ესთეტიკური ინოვაცია: გოგაბერიშვილის ესთეტიკა წარმოადგენს უნიკალურ სინთეზს ტრადიციული ქართული ხელოვნებისა და თანამედროვე აბსტრაქციისა. მისი ნამუშევრები ხშირად აერთიანებს ორგანულ და გეომეტრიულ ფორმებს, რაც ჰქმნის დინამიურ დაძაბულობას. ეს მიდგომა შეიძლება შევადაროთ ზაჰა ჰადიდის პარამეტრულ არქიტექტურას ან ანიშ კაპურის აბსტრაქტულ სკულპტურებს, რომლებიც ასევე ცდილობენ ტრადიციული ფორმების გადააზრებას თანამედროვე კონტექსტში.
ტემპორალობის კონცეფცია: ,,დრო და ადამიანი“ განსაკუთრებით საინტერესოა დროის კონცეფციის თვალსაზრისით. გოგაბერიშვილი გვთავაზობს დროის არაწრფივ, მრავალგანზომილებიან გაგებას. ეს ეხმიანება ანრი ბერგსონის იდეას ,,დროის ხანგრძლივობის“ შესახებ, სადაც დრო განიხილება არა როგორც დისკრეტული მომენტების თანმიმდევრობა, არამედ როგორც უწყვეტი, ფლუიდური გამოცდილება.
იდენტობის პრობლემატიკა: გოგაბერიშვილის ნამუშევრებში ხშირად ვხვდებით ფრაგმენტირებულ, დეკონსტრუირებულ ფიგურებს. ეს შეიძლება განვიხილოთ, როგორც თანამედროვე იდენტობის პრობლემატიკის ასახვა. მისი ქანდაკებები გვიჩვენებს, რომ იდენტობა არ არის ფიქსირებული, არამედ მუდმივი ცვლილებისა და რეკონსტრუქციის პროცესში მყოფი. ეს რეზონირებს სტიუარტ ჰოლის იდეებთან კულტურული იდენტობის შესახებ.
ეკოლოგიური ცნობიერება: გოგაბერიშვილის ნამუშევრებში ხშირად ვხვდებით ორგანულ ფორმებს, რომლებიც ერწყმის გეომეტრიულ სტრუქტურებს. ეს შეიძლება გავიგოთ, როგორც ადამიანისა და ბუნების ურთიერთობის გადააზრება. მისი ხელოვნება გვთავაზობს ალტერნატივას ანთროპოცენტრულ მსოფლმხედველობაში და ეხმიანება თანამედროვე ეკოფილოსოფიის იდეებს.
ტექნოლოგიური გავლენა: მიუხედავად იმისა, რომ გოგაბერიშვილი მუშაობს ტრადიციული მასალებით, მისი ნამუშევრების კომპლექსური გეომეტრია და დინამიური ფორმები ასახავს თანამედროვე ტექნოლოგიური ეპოქის გავლენას. ეს შეიძლება შევადაროთ პარამეტრულ დიზაინს არქიტექტურაში ან გენერაციულ ხელოვნებას ციფრულ სფეროში.
ინტერკულტურული დიალოგი: გოგაბერიშვილის შემოქმედება წარმოადგენს უნიკალურ დიალოგს ქართულ კულტურულ მემკვიდრეობასა და გლობალურ თანამედროვე ხელოვნებას შორის. ის ახდენს ტრადიციული ქართული მოტივების რეინტერპრეტაციას თანამედროვე კონტექსტში, რაც ქმნის ახალ, ჰიბრიდულ ესთეტიკას.
ფილოსოფიური სინთეზი: გოგაბერიშვილის ნამუშევრები წარმოადგენს უნიკალურ სინთეზს სხვადასხვა ფილოსოფიური ტრადიციებისა. მისი ხელოვნება აერთიანებს დასავლურ ეგზისტენციალიზმს, აღმოსავლურ მისტიციზმს და თანამედროვე პოსტსტრუქტურალისტურ იდეებს, რაც ჰქმნის მრავალშრიან, კომპლექსურ მსოფლმხედველობას.
თანამედროვე ქანდაკების ტენდენციებთან კავშირი: გოგაბერიშვილის შემოქმედება რეზონირებს თანამედროვე ქანდაკების რამდენიმე მთავარ ტენდენციასთან:
ა) ინსტალაცია და გარემოსთან ინტერაქცია: მისი მონუმენტური ნამუშევრები ხშირად მოითხოვს მაყურებლის აქტიურ ჩართულობას და გარემოსთან დიალოგს, რაც ეხმიანება ოლაფურ ელიასონის ან რიჩარდ სერას მიდგომებს.
ბ) მასალების ექსპერიმენტული გამოყენება: თუმცა გოგაბერიშვილი ძირითადად ტრადიციულ მასალებს იყენებს, მისი მიდგომა მათ მიმართ ინოვაციურია, რაც ახლოსაა ტონი კრეგის ან ანიშ კაპურის ექსპერიმენტებთან.
გ) კონცეპტუალური მიდგომა: მისი ნამუშევრები ხშირად ატარებს ღრმა ფილოსოფიურ იდეებს, რაც ეხმიანება ჯოზეფ ბოისის ან დემიან ჰირსტის კონცეპტუალურ მიდგომებს.
კლასიკურ მეთოდთან და ანტიკურ ეპოქასთან კავშირი: გოგაბერიშვილის შემოქმედება, მიუხედავად მისი თანამედროვე ხასიათისა, ინარჩუნებს კავშირს კლასიკურ ტრადიციებთან:
ა) ადამიანის სხეულის კვლევა: მსგავსად ანტიკური ბერძნული ქანდაკებებისა, გოგაბერიშვილი ხშირად იკვლევს ადამიანის სხეულის ფორმებს, თუმცა მათ აბსტრაქტულ და ფრაგმენტულ ინტერპრეტაციას გვთავაზობს.
ბ) მონუმენტურობა: მისი ნამუშევრების მასშტაბი და პრეზენტაცია ხშირად გვახსენებს ანტიკურ მონუმენტურ ქანდაკებებს, მაგალითად, ფიდიასის ქმნილებებს.
გ) ალეგორიული მიდგომა: მსგავსად კლასიკური ქანდაკებებისა, გოგაბერიშვილის ნამუშევრები ხშირად წარმოადგენს აბსტრაქტული იდეების ალეგორიულ გამოსახულებებს.
შუასაუკუნეების ხელოვნებასთან კავშირი: გოგაბერიშვილის შემოქმედებაში შეიმჩნევა გარკვეული პარალელები შუასაუკუნეების ხელოვნებასთან:
ა) სიმბოლიზმი: მსგავსად შუასაუკუნეების ხელოვნებისა, გოგაბერიშვილის ნამუშევრები ხშირად დატვირთულია ღრმა სიმბოლური მნიშვნელობებით.
ბ) სპირიტუალური განზომილება: მისი ქანდაკებები ხშირად ასახავს სპირიტუალურ თემებს, რაც ეხმიანება შუასაუკუნეების საკრალურ ხელოვნებას.
გ) გეომეტრიული აბსტრაქცია: გოგაბერიშვილის მიდრეკილება გეომეტრიული ფორმებისადმი გვახსენებს შუასაუკუნეების ისლამური ხელოვნების გეომეტრიულ პატერნებს.
პოსტმოდერნიზმთან კავშირი: გოგაბერიშვილის შემოქმედება მჭიდროდ არის დაკავშირებული პოსტმოდერნისტულ ესთეტიკასთან და ფილოსოფიასთან:
ა) ეკლექტიზმი: მისი ნამუშევრები აერთიანებს სხვადასხვა სტილისტურ ელემენტებს და კულტურულ რეფერენციებს, რაც პოსტმოდერნიზმის ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელია.
ბ) მეტანარატივების უარყოფა: გოგაბერიშვილის ქანდაკებები არ გვთავაზობს ერთიან, უნივერსალურ ნარატივს, არამედ ღიაა მრავალი ინტერპრეტაციისთვის, რაც ეხმიანება ლიოტარის იდეებს.
გ) ინტერტექსტუალობა: მისი ნამუშევრები ხშირად შეიცავს მინიშნებებს სხვადასხვა კულტურულ და ისტორიულ კონტექსტებზე, რაც პოსტმოდერნისტული ხელოვნების მნიშვნელოვანი ასპექტია.
დ) ირონია და თამაში: გოგაბერიშვილის შემოქმედებაში ხშირად ვხვდებით ირონიულ მიდგომას და ფორმებით თამაშს, რაც ასევე პოსტმოდერნიზმის მახასიათებელია.
ე) საზღვრების წაშლა: მისი ნამუშევრები ხშირად შლის საზღვრებს მაღალ და დაბალ ხელოვნებას, აბსტრაქციასა და ფიგურაციას შორის, რაც პოსტმოდერნისტული ესთეტიკის მნიშვნელოვანი ასპექტია.
გლობალიზაციის კონტექსტი: გოგაბერიშვილის შემოქმედება წარმოადგენს საინტერესო მაგალითს იმისა, თუ როგორ შეიძლება ლოკალური კულტურული ტრადიციები ინტეგრირდეს გლობალური ხელოვნების სცენაზე. მისი ნამუშევრები ასახავს გლოკალიზაციის პროცესს, სადაც გლობალური ტენდენციები ერწყმის ლოკალურ კულტურულ კონტექსტს.
ციფრული ეპოქის გავლენა: მიუხედავად იმისა, რომ გოგაბერიშვილი მუშაობს ტრადიციული მედიუმით, მისი ნამუშევრების კომპლექსური გეომეტრია და დინამიური ფორმები ასახავს ციფრული ეპოქის ესთეტიკას. ეს შეიძლება განვიხილოთ, როგორც დიალოგი ფიზიკურ და ვირტუალურ რეალობებს შორის, რაც თანამედროვე ხელოვნების მნიშვნელოვანი თემაა.
ონტოლოგიური ჰეტეროტოპია: ჯონი გოგაბერიშვილის ნამუშევრები შეიძლება განვიხილოთ ,როგორც ფუკოს ,,ჰეტეროტოპიების“ მატერიალიზაცია. ისინი ჰქმნიან ალტერნატიულ სივრცეებს, სადაც ჩვეული ონტოლოგიური კატეგორიები დეკონსტრუირდება და რეკონფიგურირდება. ეს ,,სკულპტურული ჰეტეროტოპიები“ წარმოადგენენ ლიმინალურ ზონებს, სადაც რეალობის სხვადასხვა რეჟიმები ერთმანეთს კვეთენ და ურთიერთქმედებენ.
ტემპორალური პალიმფსესტი: ,,დრო და ადამიანი“ შეიძლება გავიგოთ, როგორც ტემპორალური პალიმფსესტი, სადაც დროის სხვადასხვა შრეები ერთმანეთზეა დადებული და ურთიერთგამჭოლი. ეს რეზონირებს დელიოზის კონცეფციასთან ,,ქრონოსისა“ და ,,აიონის“ შესახებ, სადაც წრფივი, ქრონოლოგიური დრო (,,ქრონოსი“) თანაარსებობს უსასრულო წამის ინტენსიურობასთან (,,აიონი“).
ეპისტემოლოგიური აპორია: გოგაბერიშვილის ქანდაკებები ჰქმნიან ეპისტემოლოგიურ აპორიას - ცოდნის პარადოქსულ მდგომარეობას, სადაც ტრადიციული კოგნიტიური კატეგორიები აღარ არის საკმარისი რეალობის გასაგებად. ეს ეხმიანება ჟაკ დერიდას დეკონსტრუქციის იდეას, სადაც მნიშვნელობა მუდმივად გადაიწევს და თავს არიდებს საბოლოო ფიქსაციას.
ჰაპტიკური ფენომენოლოგია: ჯონი გოგაბერიშვილის ნამუშევრების ტაქტილური ხასიათი გვთავაზობს ჰაპტიკურ ფენომენოლოგიას - შეხების გზით სამყაროს შემეცნების მეთოდს. ეს რეზონირებს მორის მერლო-პონტის იდეებთან ,,ხილულისა და უხილავის“ შესახებ, სადაც სხეული გვევლინება არა მხოლოდ აღქმის ობიექტად, არამედ აღქმის სუბიექტადაც.
ნეომატერიალისტური ონტოლოგია: გოგაბერიშვილის მიდგომა მასალისადმი ასახავს ნეომატერიალისტურ ონტოლოგიას, სადაც მატერია განიხილება არა როგორც პასიური სუბსტანცია, არამედ როგორც აქტიური, ვიბრირებადი ძალა. ეს ეხმიანება კარენ ბარადის ,,აგენტური რეალიზმის“ იდეებს, სადაც მატერია და მნიშვნელობა განუყოფლად არიან გადაჯაჭვულები.
ტოპოლოგიური ესთეტიკა: გოგაბერიშვილის ქანდაკებების რთული, მრავალგანზომილებიანი ფორმები წარმოადგენენ ტოპოლოგიური ესთეტიკის მაგალითს. ისინი გვთავაზობენ სივრცის არაევკლიდურ კონცეფციას, სადაც ფორმა და ფუნქცია, შიდა და გარე, მუდმივ ფლუქტუაციაშია.
სემიოტიკური ჰეტეროგლოსია: გოგაბერიშვილის ნამუშევრები წარმოადგენენ სემიოტიკური ჰეტეროგლოსიის მაგალითს, სადაც სხვადასხვა ვიზუალური ,,ენები“ და კულტურული კოდები თანაარსებობენ და ურთიერთმოქმედებენ. ეს ეხმიანება მიხაილ ბახტინის იდეებს დიალოგიზმისა და პოლიფონიის შესახებ.
პოსტანთროპოცენტრული სუბიექტურობა: გოგაბერიშვილის ქანდაკებებში ადამიანის ფიგურის ფრაგმენტაცია და დეკონსტრუქცია გვთავაზობს პოსტანთროპოცენტრული სუბიექტურობის მოდელს. ეს რეზონირებს როზი ბრაიდოტის ,,პოსტჰუმანიზმის“ იდეებთან, სადაც ადამიანი აღარ არის ცენტრალური ფიგურა, არამედ ნაწილია უფრო ფართო, არაადამიანური ქსელისა.
ალოქრონული დიალექტიკა: ჯონი გოგაბერიშვილის შემოქმედებაში შეიმჩნევა ალოქრონული დიალექტიკა - სხვადასხვა დროითი რეჟიმების თანაარსებობა და ურთიერთქმედება. ეს ეხმიანება იოჰანეს ფაბიანის იდეებს ანთროპოლოგიაში დროის პოლიტიკის შესახებ, სადაც სხვადასხვა კულტურები და ეპოქები არა მხოლოდ თანაარსებობენ, არამედ აქტიურად ფორმირდებიან ერთმანეთის მიერ.
ტრანსვერსალური რაციონალობა: გოგაბერიშვილის მიდგომა, რომელიც აერთიანებს სხვადასხვა კულტურულ, ფილოსოფიურ და ესთეტიკურ ტრადიციებს, წარმოადგენს ტრანსვერსალური რაციონალობის მაგალითს. ეს ცნება, შემოთავაზებული კელვინ შრაგის მიერ, გულისხმობს აზროვნების მოდელს, რომელიც კვეთს და აკავშირებს განსხვავებულ დისკურსებს და პერსპექტივებს.
ჰაუნტოლოგიური ესთეტიკა: გოგაბერიშვილის ნამუშევრებში ხშირად ვხვდებით წარსულის ,,მოჩვენებებს“ - კულტურული მეხსიერების ფრაგმენტებს, რომლებიც ,,აჩრდილებივით“ არიან წარმოდგენილები. ეს ეხმიანება ჟაკ დერიდას კონცეფციას ,,ჰაუნტოლოგიის“ შესახებ, სადაც წარსული მუდმივად ,,აჩრდილივით დადის“ აწმყოში, არღვევს რა დროის წრფივ აღქმას.
პოსტმოდერნისტული პარალაქსი: გოგაბერიშვილის შემოქმედება წარმოადგენს პოსტმოდერნისტული პარალაქსის მანიფესტაციას. მისი ქანდაკებები გვთავაზობენ მრავლობით, ხშირად შეუთავსებელ პერსპექტივებს, რაც რეზონირებს სლავოი ჟიჟეკის ,,პარალაქსული ხედვის“ კონცეფციასთან. ეს მულტიპერსპექტივიზმი არღვევს მოდერნისტულ, მონოლითურ ნარატივებს და ჰქმნის ეპისტემოლოგიურ ვერტიგოს.
ჰიპერრეალობის სიმულაკრები: გოგაბერიშვილის ნამუშევრები ხშირად წარმოგვიდგენენ ჰიპერრეალობის სიმულაკრებს - რეპრეზენტაციებს, რომლებსაც აღარ აქვთ ორიგინალი. ეს ეხმიანება ჟან ბოდრიარის იდეებს სიმულაციისა და სიმულაკრების შესახებ, სადაც რეალობა ჩანაცვლებულია ჰიპერრეალურით.
მეტანარატიული დეკონსტრუქცია: ჯონი გოგაბერიშვილის ქანდაკებები ახდენენ დიდი მეტანარატივების დეკონსტრუქციას, რაც ჟან-ფრანსუა ლიოტარის მიერ იდენტიფიცირებული პოსტმოდერნიზმის ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელია. მისი ნამუშევრები უარყოფენ უნივერსალურ, ყოვლისმომცველ ახსნებს და გვთავაზობენ ფრაგმენტულ, ლოკალურ ,,მცირე ნარატივებს“.
ინტერტექსტუალური პალიმფსესტი:
გოგაბერიშვილის შემოქმედება წარმოადგენს ინტერტექსტუალურ პალიმფსესტს, სადაც სხვადასხვა კულტურული, ისტორიული და ფილოსოფიური რეფერენციები ერთმანეთზეა დადებული. ეს ეხმიანება ჟერარ ჟენეტის ,,ტრანსტექსტუალობის“ კონცეფციას და როლან ბარტის იდეას ,,ავტორის სიკვდილის“ შესახებ.
ეპისტემოლოგიური რელატივიზმი: გოგაბერიშვილის ნამუშევრები ასახავენ პოსტმოდერნისტულ ეპისტემოლოგიურ რელატივიზმს - იდეას, რომ ცოდნა ყოველთვის კონტექსტუალური და პერსპექტივისტულია. ეს რეზონირებს პოლ ფეიერაბენდის ,,ეპისტემოლოგიური ანარქიზმის“ იდეებთან.
ონტოლოგიური პოლივალენტურობა: გოგაბერიშვილის ქანდაკებები გვთავაზობენ ონტოლოგიურ პოლივალენტურობას - ყოფიერების მრავლობით, ურთიერთგამომრიცხავ მოდუსებს. ეს ეხმიანება ჟილ დელეზის ,,ვირტუალურისა“ და ,,აქტუალურის“ კონცეფციებს, სადაც რეალობა განიხილება, როგორც პოტენციურობების მუდმივი აქტუალიზაცია.
პოსტსტრუქტურალისტური სემიოზისი: ჯონი გოგაბერიშვილის შემოქმედებაში ვხვდებით პოსტსტრუქტურალისტურ სემიოზისს - მნიშვნელობის წარმოქმნის პროცესს, სადაც ნიშნები მუდმივად გადადიან ერთმანეთში და არ არსებობს საბოლოო, სტაბილური მნიშვნელობა. ეს რეზონირებს ჟაკ დერიდას ,,différance“-ის კონცეფციასთან.
მეტამოდერნისტული ოსცილაცია: გოგაბერიშვილის ნამუშევრებში შეიმჩნევა მეტამოდერნისტული ოსცილაცია - რხევა მოდერნისტულ ენთუზიაზმსა და პოსტმოდერნისტულ ირონიას შორის. ეს ეხმიანება ტიმოთეუს ვერმეულენისა და რობინ ვან დენ აკერის იდეებს მეტამოდერნიზმის შესახებ.
ტრანსაესთეტიკური სუბლიმაცია: გოგაბერიშვილის ქანდაკებები ახდენენ ტრანსაესთეტიკურ სუბლიმაციას - ესთეტიკური საზღვრების გადალახვას და ტრადიციული ესთეტიკური კატეგორიების ტრანსცენდენციას. ეს რეზონირებს არტურ დანტოს იდეებთან ხელოვნების ,,დასასრულის“ შესახებ.
ნეობაროკული ფოლდი: გოგაბერიშვილის ნამუშევრების კომპლექსური, დინამიური ფორმები წარმოადგენენ ნეობაროკული ფოლდის მაგალითს. ეს ცნება, შემოთავაზებული ჟილ დელიოზის მიერ, გულისხმობს უსასრულო ვარიაციისა და კომპლექსურობის პრინციპს, რომელიც არღვევს კლასიკურ დუალიზმებს.
აპოფატიკური რეპრეზენტაცია: გოგაბერიშვილის აბსტრაქტული ფორმები ხშირად მიმართავენ აპოფატიკურ რეპრეზენტაციას - გამოსახვას უარყოფის გზით. ეს მიდგომა, რომელიც სათავეს იღებს ნეგატიური თეოლოგიიდან, რეზონირებს თეოდორ ადორნოს ,,ნეგატიური დიალექტიკის“ იდეებთან.
ჰეტეროქრონული კოლაჟი: გოგაბერიშვილის შემოქმედება წარმოადგენს ჰეტეროქრონულ კოლაჟს - სხვადასხვა დროითი რეჟიმების თანაარსებობას ერთ ნამუშევარში. ეს ეხმიანება მიხაილ ბახტინის ,,ქრონოტოპის“ კონცეფციას და ვალტერ ბენიამინის იდეებს ისტორიის არაწრფივი ბუნების შესახებ.
ონტოლოგიური ნომადიზმი: გოგაბერიშვილის ქანდაკებები ასახავენ ონტოლოგიურ ნომადიზმს - ყოფიერების მოდელს, სადაც იდენტობა და მნიშვნელობა მუდმივ მოძრაობაშია. ეს რეზონირებს ჟილ დელიოზისა და ფელიქს გვატარის ,,ნომადოლოგიის“ კონცეფციასთან.
ტრანსმედიალური სინესთეზია: გოგაბერიშვილის ნამუშევრებში ვხვდებით ტრანსმედიალურ სინესთეზიას - სხვადასხვა სენსორული მოდალობების შერწყმას, რაც სცდება ტრადიციულ სკულპტურულ აღქმას. ეს ეხმიანება მარშალ მაკლუენის იდეებს მედიის შესახებ და დიკ ჰიგინსის ,,ინტერმედიის“ კონცეფციას.
ჯონი გოგაბერიშვილის მისწრაფება ფორმების გაწმენდისა და ესენციალიზაციისკენ ეხმიანება კონსტანტინ ბრანკუზის მინიმალისტურ ესთეტიკას. ბრანკუზის ,,უსასრულო სვეტი“ და გოგაბერიშვილის ვერტიკალური კომპოზიციები ავლენენ მსგავს ინტერესს ტრანსცენდენტურისადმი, გამოხატულს აბსტრაქტული გეომეტრიის ენით. აგრეთვე, გოგაბერიშვილის ორგანული აბსტრაქცია და ინტერესი ადამიანის ფიგურის ფრაგმენტაციისადმი პარალელებს პოულობს ჰენრი მურის შემოქმედებაში. ორივე ხელოვანი იკვლევს სხეულისა და ლანდშაფტის ურთიერთკავშირს, ჰქმნიან რა ბიომორფულ ფორმებს, რომლებიც ერთდროულად ცნობადიც არიან და უცხოც. ასევე, გოგაბერიშვილის ექსპრესიული, ხშირად ელონგირებული ფიგურები გვახსენებს ალბერტო ჯაკომეტის გამხდარ, მოჩვენებისებურ სილუეტებს. ორივე ხელოვანი იკვლევს ადამიანის მდგომარეობას, ეგზისტენციალურ მარტოობას და ინდივიდის ბრძოლას სამყაროს წინააღმდეგ. შესამჩნევია გოგაბერიშვილის ინტერესი აბსტრაქტული ფორმებისადმი და მისი მიდრეკილება ქანდაკებებში სივრცის ინტეგრირებისკენ, რაც პარალელებს პოულობს ბარბარა ჰეპვორტის შემოქმედებაში. ორივე ხელოვანი ჰქმნის ნამუშევრებს, რომლებიც აქტიურად ურთიერთქმედებენ გარემოსთან. აღსანიშნავია გოგაბერიშვილის მულტიკულტურული მიდგომა და ინტერესი ლანდშაფტის სკულპტურისადმი, რაც ეხმიანება ისამუ ნოგუჩის შემოქმედებას. ორივე ხელოვანი აერთიანებს აღმოსავლურ და დასავლურ ესთეტიკას, ჰქმნის რა ნამუშევრებს, რომლებიც ჰარმონიულად ერწყმიან გარემოს. უსათუოდ უნდა შევნიშნოთ ჯონი გოგაბერიშვილის ფსიქოლოგიურად დატვირთული, ხშირად ბიომორფული ფორმები, რაც გვახსენებს ლუიზ ბურჟუას სკულპტურებს. ორივე ხელოვანი იკვლევს ქვეცნობიერის სფეროებს, სექსუალობას და ოჯახურ დინამიკას აბსტრაქტული და სიმბოლური ფორმების მეშვეობით. უდავოა გოგაბერიშვილის ინტერესი მასშტაბური, ხშირად რეფლექტური ზედაპირის მქონე სკულპტურებისადმი, რაც პარალელებს პოულობს ანიშ კაპურის შემოქმედებაში. ორივე ხელოვანი ჰქმნის ნამუშევრებს, რომლებიც აქტიურად ცვლიან სივრცის აღქმას და იწვევენ მაყურებლის პერცეპტუალურ დეზორიენტაციას. ჯონი გოგაბერიშვილის აბსტრაქტული, ხშირად არქიტექტონიკული ფორმები ეხმიანება ედუარდო ჩილიდას მონუმენტურ სკულპტურებს. ორივე ხელოვანი იკვლევს სივრცის, ფორმისა და მასის ურთიერთობას, ჰქმნიან რა ნამუშევრებს, რომლებიც ერთდროულად მასიურიც არიან და მსუბუქიც. ჯონი გოგაბერიშვილის ექსპერიმენტები ფორმასთან და მასალასთან პარალელებს პოულობს ტონი კრეგის შემოქმედებაში. ორივე ხელოვანი ჰქმნის ნამუშევრებს, რომლებიც ბალანსირებენ აბსტრაქციასა და ფიგურაციას შორის, ხშირად იყენებენ რა მოულოდნელ მასალებს და ტექნიკებს. ჯონი გოგაბერიშვილის კვლევა ადამიანის სხეულისა და სივრცის ურთიერთობის შესახებ ეხმიანება ანტონი გორმლის შემოქმედებას. ორივე ხელოვანი იყენებს ადამიანის ფიგურას, როგორც მეტაფორას ეგზისტენციალური და ფილოსოფიური იდეების გამოსახატავად. გოგაბერიშვილის მონუმენტური, ხშირად გეომეტრიული ნამუშევრები, რომლებიც აქტიურად ცვლიან სივრცის აღქმას, პარალელებს პოულობს რიჩარდ სერას მასშტაბურ სკულპტურებში. ორივე ხელოვანი იკვლევს მასის, წონასწორობისა და გრავიტაციის კონცეფციებს.გოგაბერიშვილის ინტერესი ორგანული ფორმებისადმი და მისი ნამუშევრების ტაქტილური ხასიათი ეხმიანება მაგდალენა აბაკანოვიჩის ტექსტურულ, ბიომორფულ სკულპტურებს. ორივე ხელოვანი ქმნის ნამუშევრებს, რომლებიც იწვევენ ღრმა ემოციურ და სომატურ რეაქციებს. ჯონი გოგაბერიშვილის ინტერესი მოძრაობისა და ბალანსის მიმართ პარალელებს პოულობს ალექსანდერ კალდერის კინეტიკურ სკულპტურებში. მართალია, გოგაბერიშვილის ნამუშევრები ფიზიკურად არ მოძრაობენ, მაგრამ ისინი ხშირად ჰქმნიან მოძრაობის ილუზიას თავიანთი დინამიური ფორმებით. შესამჩნევია, რომ გოგაბერიშვილის ბიომორფული აბსტრაქცია და სიმბოლური ფორმები ეხმიანება ჟოან მიროს სიურრეალისტურ ესთეტიკას. მართალია, მირო ძირითადად მხატვარი იყო, მაგრამ მისი სკულპტურები ავლენენ მსგავს ინტერესს ორგანული, ფანტასტიკური ფორმებისადმი. გოგაბერიშვილის აბსტრაქტული, ხშირად ინდუსტრიული ესთეტიკის მქონე ნამუშევრები პარალელებს პოულობს დევიდ სმითის რკინის სკულპტურებში. ორივე ხელოვანი იკვლევს აბსტრაქციის საზღვრებს სამგანზომილებიან სივრცეში.
ეს პარალელები წარმოაჩენენ ჯონი გოგაბერიშვილის შემოქმედების მჭიდრო კავშირს მე-20 საუკუნის სახვითი ხელოვნების მთავარ ტენდენციებთან და მის უნიკალურ პოზიციას თანამედროვე სკულპტურის ისტორიაში. მისი ნამუშევრები ასახავენ და, ამავდროულად, ავითარებენ იმ იდეებს, რომლებიც ცენტრალური იყო მოდერნისტული და პოსტმოდერნისტული სკულპტურისთვის.
საბოლოოდ, ჯონი გოგაბერიშვილის ქანდაკებები წარმოადგენენ უნიკალურ სინთეზს ხელოვნებისა, ფილოსოფიისა და კულტურული კრიტიკისა. ისინი გვთავაზობენ ახალ გზებს არა მხოლოდ სამყაროს აღქმისა, არამედ მისი შექმნისა. მისი შემოქმედება გვიჩვენებს, რომ ხელოვნება შეიძლება იყოს არა მხოლოდ ესთეტიკური გამოცდილების წყარო, არამედ აქტიური აგენტი სოციალურ და კულტურულ ტრანსფორმაციაში.
2024 წელი.
ახალი სტატიები
ზურაბ კიკნაძე - ღვთის ქმნილება და ადამიანის კულტურა 21:48მილან კუნდერა - ცენტრალური ევროპის ტრაგედია (თარგმანი - ნუგზარ კუჭუხიძისა) 21:37ნინო უძილაური - ლექსები 21:24იოსებ ჭუმბურიძე - პორტრეტები ლირიკოსის პროზაში 21:13თეონა დოლენჯაშვილი - Animal Planet 21:01ეთერ სადაღაშვილი - გაიღვიძე, საქართველო 23:42ხათუნა თავდგირიძე - ნიბელუნგების ბეჭედი 23:24თემო ჭახნაკია - ლექსები 23:12
ახალი ნომერი
პირადი კაბინეტი
სხვადასხვა