ჩვენს შესახებ
პოპულარული
სტატიების არქივი
გამოკითხვები
რა ტიპის სტატიებს ისურვებდით ?
სალომე ანანიძე - სამი ჩანახატი
მოუშორებელი სახე
უცხოვრებო ცხოვრებაც ცხოვრებად ითვლება იქ, სადაც შენი ფეხის ხმა დახშულ ყურებს ანადგურებს. ცივ ქუჩებს ისე უხდები. ლოლუებჩამოკიდებულ ასფალტზე მზის სხივი თავისი ფუნჯით ხატავს სახეს, რომლის წარმოდგენა მხოლოდ მხატვარს შეუძლია. ამ მონატრებულ სახეს ხატავს ყვავილად, მინდვრად, მთებად, ჟანგბადად, ჰაერად, ყველა შემოხედვად და მონატრებად. ამუქებდა ოღონდ წვიმას არ წაეშალა, როგორც საშლელს შეუძლია ეს, კვალსაც აღარ ტოვებს. ამ სახეს (მრავალგან ნაქარგს) გაურბოდა და ეს სახე არ უნდოდა დაევიწყებინა. ქუჩებს, სადაც ერთხელ მაინც იყავი ბედნიერი, არასდროს არ დაავიწყდება ეს ოქროს წამები. გონება ბოროტია, მან შეიძლება გაყინულ კუთხეში მიყაროს ყველა მოგონება, მაგრამ ადრე თუ გვიან, მიადგები არქივად დარჩენილ ქუჩას და ქარი ჩრდილქვეშ დაგახვედრებს ყველა ტროტუარზე მიკრულ მომენტს. ამ დროს იძულებული გახდები ეს მოსაგონი სახე მუჭქვეშ მოიმწყვდიო და საკუთარ თავს არ მისცე უფლება, მხედველობამაც დაიმახსოვროს, თორემ დაგიმონებს, ვეღარ შეძლებ მის ამოთხრას თვალის ღრმა ორმოდან. თუმცა, მუშტის გაკეთებაც და იქ რამის დამარხვაც არაა მარტივი, იქ რომ სიშავე იბუდებს განადგურება შეუძლია. თითებით დაფარულმა სახემ იმოვა უკან გამოსასვლელი გზა და თითებს შორის გამოიცრა. ყოველთვის არსებობს გასაქცევი გზა, მთავარია თვალი ფართოდ გაახილო და უკან აღარ მიიხედო. შენს უკან მხოლოდ მომხდარს ტოვებ, მაგრამ ჰორიზონტს თუ არ შეიცვლი, მომავალი მის მიღმა დაგტოვებს.
სახე, რომლის დავიწყებაც მიუწვდენელ ცაზე ხელის შეხებას ჰგავს, ცარცის ნატეხით მოვხაზე და ირგვლივ კენჭები მივუწყვე. ის კი არ გავაკეთე, რომ სურათად მექცია, ავდექი და გარს მივულაგე მრავალისტორიაგამოვლილი ქვები, რომ ერთხელ მაინც მიმეჩინა ადგილი მისთვის. როგორც ბავშვს უხარია საქანელას დანახვა (თავისი ანკარა ღიმილით), ისე ვმაღლდებოდი იმ წუთს, როცა ვეხებოდი იმ ადგილს, იმ ქვის ნატებსაც კი, რომელიც ჩემს მაგივრად იცავდა განუმეორებელ სახეს. იცავდა, რომ არაფერი ტკენოდა, არ დამახინჯებულიყო და ქარს დაუმორჩილებელი ნიავით არ აეწეწა გრძელი, გიშრისფერი თმა. ვღელავდი, რომ არსად გამქცეოდა, მან ხომ ერთხელ უკვე სცადა იგივე. ან რომ გამქცეოდა სიარული როგორ უნდა დამევიწყებინა. სხვასთან რომ გაქცეულიყო... სხვისი თვალებით რომ დამენახა. სხვისთვის ვერ გაიმეტებ იმას, რაც შენი კი არ გგონია, არამედ შენია და იქ უკვე წერტილი უნდა დასვა. ვერდათვლილი საათის განმავლობაში დაშორებულმა შენმა შენიანმა წავშალე განშორების შური შენგან შესაშური. მაინც ვერ წაიშალა შენი სიშორე. მარტო ქუჩებს არა, ჩემი სახლის დაორთქლილ მინებსაც ტკივილამდე მოენატრა შენი თლილი თითები დახატული გული, რომელიც მაშინ მთლიანი იყო ორი ნაწილით, ორი ნახევრით. ახლაც არ ხურავს კარს მარტოდ დარჩენილი კარადა, სადაც შენი მწვანე კაბები ერთად ქმნიდა თბილ კერას, რაღა გააკეთოს უპატრონოდ დარჩენილმა...
მოუშორებელმა სახემ მიწაზე ყურებას შემაჩვია. წინ ვეღარ ვიხედები, იქნებ ერთი გამოხედვაც კმარა. ჰორიზონტი დავწვი, დავნაცრე და მის გარეშე დარჩენილ თვალსაწიერს ვერაფერი მივაშველე, ქვებდაფარებული სახის გარდა. სიჩუმეც იქვე იყო, ჩვენ ორთან ერთად. მეშინოდა, რომ თუ ვერ მიგრძნობდა გაჭაღარავდებოდა.
თეთრი სიჩუმე ჩემსა და ჩემივე ჩრდილს შორის, მალევე აიდგამს ფეხს და ქაოსურ ხმაურს შეუერთდება.
ისე ლამაზად ჩანდა მიწაზე შენი სახე ზემოდან...
სუნთქვა შემეკრა.
სიყვარულის სიმსუბუქეზე დავფიქრდი!
შევშფოთდი.
წერტილი!..
შენი არსებობის სუნთქვა გამოვიგონე!..
მაგიური თორმეტი სართული
ერთხელაც იქნება თვალებს ისე ფართოდ გავახელ, რომ ვეღარაფერი დავინახო. გავახელ, რადგან დღეს აუცილებელია წუთში წამთა ათვლა გავაჩერო. გავაჩერო წამი, რომელიც მუშტშეკრული ტოვებს ყველაზე წმინდას - ბავშვობას!
ახალი დღე რომ გათენდება, დაპირდი საკუთარ თავს, რომ პატივს მიაგებ ყველა იმ ადამიანს, შენს მეორე სახლში, რომ ცხოვრობენ და გამუდმებით ფიქრობენ შვილებზე, რომლებიც ჯერ არ გადასულან ახალ ეტაპზე, ახალ სახლში! დაიფიცე, რომ მათ ამაგს არ დაივიწყებ!..
ახალი არასდროსაა ძველთან ერთად. იწყებს თუ არა მოსვლას, რაღაც ახალი, მანამდე რაც იყო კლდეზე სვამს და ხრამისკენ მიაქანებს. ხავსმოჭიდებულის დაჭერას ვერასდოს ვერ ახერხებს ერთი ადამიანი, ეს მისი სიახლეა. სიახლისა და ძველებურის ერთ სივრცეში მოთავსება შეუძლებელია. გაზრდის ეტაპებიც ასეა: ზრდასრულობა ბავშვობის წერტილდასმული ხვალინდელობაა, მოხუცებულობა დიდობის მძიმეებშემოჭედილი წინადადება, ვერ გაიგებ, რა დროს შეიძლება დამთავრდეს და რომელ სიტყვას იტყვის უკანასკნელად, ბოლოს სიკვდილი სიცოცხლის მრავალწერტილია, უამრავი ტირეებითა და დაუმთავრებელი მიზნებით.
სულ სხვაა სიცოცხლე მასწავლებლისა, ეს სიცოცხლეზე ბევრად მეტია!..
სულ სხვაა ნაბიჯები, რომლებსაც პირველს ვეძახით. სულ სხვანაირია ცისარტყელა, შვიდ ფერზე მეტია ცისარტყელა, როცა სკოლის დერეფნებში შენი ხმა ექოს გამოსცემს, სამყარო შენს მოსმენას იწყებს და ღვთისნიერ ხალხს გიგზავნის იმისთვის, რომ ჩვილობის "აღუ" დაივიწყოდა მსოფლის დაპყრობას შეუდგე. "დედაენა" ზეცას, მთას და მობიბინე მდელოს წაუკითხო და "აი ია" ღმერთებს დაუწერო, რომ უფალმა სიწმინდე საკუთარი ხელით ქსოვა, თავისი მადლიანი ხელებით დახატა პირველკლასელობა და ააშენა თორმეტ სართულად, ოღონდ მარტოს არ აუღია ასაშენებლად საჭირო ქვები, მას გვერდით თავისიანები ჰყავდა. ჯერ ერთი უდგას პირისპირ, რაღაც ჯადოსნურით ხელში, რომელმაც კალმისტარით უნდა ჩაყაროს საფუძველი. პირველ სართულზე პატარები პაწია ფეხს, რომ შედგამენ, იწყება წმინდა ბედნიერების 12 სართული, ამ სართულებს ათობით სახემომღიმარი ბავშვი მიუყვება, ჯგუფებად დაყოფილი და საერთო მიზნით. მშენებელიც მათ გვერდითაა, ხანდახან არ მოსწონს ის, თუ როგორ ადიან ახალდასახლებულები ზევით, მაგრამ მშენებელს შეუძლია უკეთესობისკენ შეცვალოს და თავადვე გამოასწოროს, სართულიდან სართულზე ამსვლელსაც არ მოსწონს ხშირად მშენებელი, მაგრამ მე-12 სართულზე ასულს ცრემლით ევსება თვალები და ხვდება, რომ არასწორი იყო მას, რომ ადანაშაულებდა. აი, მაშინ ეხვევა მშენებელს და მადლობას ეუბნება ასე გულდასმით აშენებული სახლისთვის. თავადაც ხვდება, რომ ამ თბილი კერის დატოვება არ შეიძლება, მაგრამ უნდა შეძლოს, უნდა მოახერხოს უფრო დიდ სახლში გადასვლა და პატარა სახლის დაფასება. ნელ-ნელა ამ მშვენიერ ოთახებს, საკლასოს რომ ეძახიან ახალი ბავშვები შეიყვარებენ, მაგრამ ძველები არასდროს არ დაივიწყებენ. აქ ხომ მასწავლებლები თავიანთი ჯადოსნური 45 წუთით ყოველ დღე რაღაც ახალს და მნიშვნელოვანს უნერგავს ბავშვს, ჩიტებს, რომლებიც ელოდებიან ფრენის სწავლას, 12 სართულის შემდეგ ძირს, რომ არ დაეცენ და ახლის დაუფლებაც მოახერხონ.
ერთხელაც ავიღებ ჩემს მოგონებებს და დავწერ ისეთ ხალხზე, ცხოვრებას, რომ ასწავლიან სხვის შვილებს.
დავწერ პირველკლასელებზე, იმ ემოციაზე და განუმეორებელ ისტორიაზე.გავკადნიერდები და დავწერ ისეთ მეთორმეტე კლასელებზე, რომლებსაც სულ სხვანაირად წარმოგვედგინა ჩვენი "ბოლო ზარი", სულ სხვანაირად გვინდოდა ემოციების გაზიარება და ჩვენს ღმერთებზე მადლობის გადახდა. ისეთ მეთორმეტე კლასელებზე, რომლებმაც თეთრი მაისური ვერ შეავსეს ათასგვარი თბილი სიტყვით. ისეთ მეთორმეტე კურსდამთავრებულებზე ავლაპარაკდები, რომლებიც სხედან ამ წამს სახლებში და თვალები მოგონებებით აქვთ სავსე და ელოდებიან, რომ იქნებ გამოიღვიძონ და ამ დღის გალამაზება შეძლონ, დერეფნებში დაიწყონ მარკერით სიარული და მათაც უსურვოს მასწავლებელმა რამე ლამაზი. ყველაფერი სხვაგვარადაა, ეს ბავშვები ვერასდროს დაიბრუნებენ დროს უკან და ისევ პირველკლასელები ვეღარ იქნებიან. ახლა გზა პირველკურსელობას უნდა დაუთმონ, მაგრამ სხვაა სკოლის წლები და იქ შეძენილი მეგობრები, ბავშვობიდან, მერხიდან ერთად რომ მოდიან და მათი ლამაზი მოგონებები საერთო რომაა...
ადრე თუ გვიან დავპატარავდები და მივაკითხავ იმ მერხს, რომელმაც ყველა ისტორია საგულდაგულოდ შეინახა და კლასის ერთ კუთხეში უჩემოდ ისწავლა დგომა, მან მარტომ უნდა მოიგონოს თავისი უღალატო მოსწავლე და მისი ყოველი დღე. ეჰ, როგორი ლამაზია მისი ყოველი დღე...
აუცილებლად ვიტყვი მადლობას ღმერთად დაბადებულთათვის, რომ მათ შეძლეს, შეძლეს ჩემთვის ფრენის სწავლება და იმ 12 სართულის აშენება არ ყოფილა ფუჭი. გავბედავ და ვიტყვი, რომ მე საუკეთესო სკოლის დირექტორი მყავდა(მყავს), მისი დამსახურებაა, რომ აშენებული კედლები დროთა სვლამ ვერ დაანგრია. ორ სიტყვას ვიტყვი პირველ მასწავლებელზე, ყველაზე წმინდა ადამიანზე, რომლის დამსახურებაა ყველაფერი რაც სამომავლოდ შეიძლება მოხდეს, სპორტის მასწავლებელზე, რომელიც ყველას გაღიმების მიზეზი იყო, მიუხედავად მძიმე დღეებისა, მან მოგვცა საშუალება ყოველი დღის გალამაზებას ახერხებდა და არა მარტო გალამაზებას, უფრო მეტს, ისტორიის მასწავლებელზე, რომელმაც ისტორიული მოვლენების ფასი გვასწავლა და ამით გვითხრა, რა უნდა გავაკეთოთ იმისთვის, რომ ჩვენი ქვეყნის ისტორია არ წავბილწოთ, მათემატიკის მასწავლებელზე რომელმაც არ დასჯერდა ციფრებს და უფრე მეტის მოცემას შეუდგა, მანაც ამოცანებიდან გვასწავლა ცხოვრება, ხელოვნებისა და მუსიკის მასწავლებლებზე ღიღინისა და ფუნჯის არსი რომ გვასწავლა, ქიმიისა და ბიოლოგიის მასწავლებელზე, პრაქტიკული ცხოვრებისთვის რომ მოგვამზადა, ფიზიკის მასწავლებელზე, გენია ხალხის ისტორია, რომ გაგვაცნო, ინგლისურის მასწავლებელზე, რომელიც შვილს გვიწოდებდა და არ შემოიფარგლებოდა მხოლოდ საზღვრებით, ახალი ენით მან გაგვიყვანა საზღვრებს გარეთ და ბოლოს ქართულის მასწავლებელზე, რაც ასე ახლოა ჩემთვის(რაც სამომავლო პროფესიაა), მასზე ვინც ადამიანობა გვასწავლა, გვასწავლა, რომ ყველაზე დასაფასებელი პროფესია ადამიანობაა, წიგნის კითხვა შეგვაყვარა(მწერლობა შემაყვარა და გამხადა თანაავტორი წიგნისა) და ყველაზე ლამაზ ხელოვნებას გვაზიარა, ყოველ დღე სიახლეებით შემოდიოდა და ჩვენი სულის საზრდოს არ გვიწყვეტდა, რაც ყველაზე მთავარია, ყოველი წაკითხული ფრაზის შემდეგ მის ცხოვრებისეულობაზე მიგვითითებდა, სხვისი დაწერილი მოთხრობიდან ბევრ სასარგებლოს ვიღებდით ყველა. არავინ არ გაზრდილა მათ გარეშე!
ცხოვრება ასე ლამაზია, როცა იღბლიანი ხარ მათი არსებობით და შეგიძლია სიამაყით განაგრძო ცხოვრება უფრო მაღალ სართულებზეც.
დღეს, როცა მათგან წასვლის დრო დადგა, არაფერია მათზე ძვირფასი და ძვირადღირებული! ისინიც არასდროს არ დაივიწყებენ, რომ დაფრთიანებულ ბავშვებს ბოლო ზარი წაართვა ცხოვრებამ!
ერთხელაც იქნება ისე ჩავეკვრები ცხოვრებას, რომ მათ სახელებსა და სახეს ოქროს ასოებით დავამჩნევ სამყაროს!..
წითელი სურათი
უფსკურანტული სათვალის იქითაა ყველაფერი, მაგრამ მისი გაკეთება ცოტას თუ შეუძლია. აქეთ არაფერია, აღარც ჩამოცვენილი ვეებერთელა ფოთლები და აღარც პაწაწინა ოკეანეები. სამყარო წყდება ხავსმოკიდებულ, დამსხვრეულ გულს, გულს სადაც ვერაფერი იქნება გარდა წითელი ფერისა, გულს, რომელსაც საჩივთლოდ მიკრული აქვს დამძიმებული ფოტოსურათი მკვლელი სამ წერტილისა.
მაინც რამხელა გზა უნდა გაიაროს გულმა, რომ სულამდე ხელცარიელმა მივიდეს, მიაღწიოს სიყვარულის მისატანად, დაჩრდილოს ჩრდილმოპარული საკუთარი თავი.
დაჩრდილოს აღმოსავლეთით - ვერ ამოსული მზის მხარეს, იქ, სადაც სათვალის მიღმა შვებულებაში გასული მზეა;
დაჩრდილოს დასავლეთით - იქ, სადაც მდგარ ხეზე, სიმწვანეზე მეტად ფასობს, სიცრუეთა გაურკვეველი კორიანტელი;
დაჩრდილოს ჩრდილოეთით - სადაც ცისარტყელასფერი მზე სიყვარულის სახეა, გაბრწყინებული თეთრი სახე;
დაჩრდილოს სამხრეთით - ვერნაპოვნი ნახშირისფერი ჩრდილი უნდა მდგარიყო აქ!
ხოდა იქ, იქ სადაც მკვდარი მუზის მხატვარი ვიპოვე, დავინახე ქვა. უცოდველი, ისტორიაგამოვლილი ქვა, ჩემგან განსხვავებული, ჩემზე მეტი. ჩრდილიან ქვას სიყვარულის არსებობა გამოუვლინდა. სწორედ ამ ქვას დაებადა სახე, რომელიც ბედნიერებით მავსებდა უბედურს. წარმოგიდგენიათ? ცრემლად ცამოხეთქილი ზეცა მის სახეს ვერ შლიდა. მიკვროდა სამყაროს. ვიმეორებ! ერთი მუჭა ქვა გამხდარიყო სამყაროს სახე, ხელჩაკიდებული და თვალჩაკრული. თითქოს... ახლოს მომქონდა ეს სილამაზე, მაგრამ მეშინოდა ჩემს შავ თვალებს მყისვე არ გაქროდა. სიცივეში იმ ადგილას მივალ, გამოთეთრებულ ქვას ჩავეკვრები, როგორც ჭკნობადაწყებული, დაცლილი ბაბუაწვერა სილას.
-ტუჩთა მოძრაობით, სულ ნელა წარმოსთქვამდა ისტორიას, რომელიც ჩემთვის შეექმნა. წერდა ტუჩებით, რომლებიც ეფერებოდნენ ამბავს ,,სახის სამყაროზე“. ეს ყველაზე ლამაზი კალამი იყო ამ ისტორიისთვის.
განიცადეს!
შეიყვარეს!
დაინახეს!..
დაინახეს სცენის უკან როგორ მოეგლიჯა ფარდა რაღაც ნახატს. ეს იყო წითლად შეფერადებული გული, რომელსაც ქვის სახე მიეთვისებინა!..
ახალი სტატიები
ახალი ნომერი
პირადი კაბინეტი
სხვადასხვა