ჩვენს შესახებ
პოპულარული
სტატიების არქივი
გამოკითხვები
რა ტიპის სტატიებს ისურვებდით ?
ირაკლი ნადარეიშვილი - ზადენი (ფენტეზი)
ვეფხიას ძლიერ უყვარდა ნადირობა, ტყეში ხეტიალი და მთაში ლაშქრობა. ჯერ კიდევ ბალღობისას, აეკიდებოდა ხოლმე საფიცარ პაპას და დასდევდა მთა-მთა და ტყე-ღრე. სახელიც პაპის საპატივცემულოდ ერქვა და ჯანი და მთის სიყვარულიც მემკვიდრეობით ერგო. თავიდან ყველას უკვირდა მისი ეს გატაცება. დაიკარგებოდა ხოლმე კვირაობით ეს წარმატებული ბიზნესმენი და სრულიად არაქათგამოცლილი, დაკაწრული და დალურჯებული ბრუნდებოდა ოფისში. რა ძალი გადგას, რა სიამოვნებას იღებ, მარტოდმარტო, ამ დასაკარგავში ხეტიალითო? - ხშირად საყვედურობდა ცოლ-შვილიც, მაგრამ პასუხად მხოლოდ ვეფხიას ღიმილს აწყდებოდნენ - ,,ეგ მე და პაპამ ვიცით“.
იმ ნოემბრის ათშიც (პაპის გარდაცვალების დღეს), ტრადიციულად, ჩაალაგა სანოვაგე თავის ყველგანმავალში და გაემგზავრა სოფელში. დათვიჯვრის უღელტეხილი უკვე გადავლილი ჰქონდა, როცა მოაგონდა, რომ წინა ჯერზე დაზიანებული სალაშქო თოკის გამოცვლა დავიწყებოდა. ,,დავამოკლებ და ეგ იქნება“ - ჩაიდუდღუნა საკუთარ გულმავიწყობაზე გაბრაზებულმა. შუადღე გადასული იქნებოდა, საფლავს რომ მიადგა. წინაპართა ადათზე კაცის სიგრძე ლოდი ესვენა პაპის საფლავზე, ზედამოკვეთილი პაპისავე სიტყვებით - ,,ღვთისშვილს ვეძებდეთ, კაცისა თავადვე შამოგვეყრების“. ხშირად უყვარდა პაპა ვეფხიას ამ სიტყვების თქმა სადღეგრძელოში, თუმცა, ბოლომდე ვერავის გაეგო მათი არსი და მნიშვნელობა. წესისამებრ, სამი ჭიქა წაუქცია იმ დღეს პაპის საფლავს შვილიშვილმა და სახლისკენ გაემართა. ასეთი წესი ჰქონდათ: ლაშქობა იყო თუ ნადირობა, წინა საღამოს საგულდაგულოდ ემზადებოდნენ. თითქოს, რიტუალს ასრულებდნენ, ისე სწმენდნენ იარაღსა და სათითაოდ ათვალირებდნენ ,,ხეტიალისთვის“ საჭირო აღჭურვილობას. სულ ბოლოს კი გუდებს ჩაალაგებდნენ ხოლმე - საგზლითა და ორნახადი ჟიპიტაურით. არასდროს დაურღვევია ეს წესი ვეფხიას. მხოლოდ, ჟიპიტაური ჩაანაცვლა კონიაკით. დილაუთენია აიყრებოდნენ ხოლმე პაპა-შვილიშვილი და ხან ხევსურთ ხევებისკენ გასწევდნენ, ხანაც ფშავის მთებისკენ. ბევრჯერ, შინ 4-5 დღის შემდეგ დაბრუნებულან, მაგრამ არასდროს დაუჩივლიათ ოჯახში დაღლასა და წყლულებზე. გასვლის წინ ასე დაიბარებდა ხოლმე ვეფხია პაპა - ,,კვირის სწორს თუ არ მოვედით, მაშინ გვეძებეთ“. თუმცა, არასდროს გამხდარან მოსაკითხ-მოსაძებნი.
ირიჟრაჟა თუ არა, შუაფხოსკენ აიღო გეზი. ცალ მხარზე პაპისეული შაშხანა ჰქონდა გადაკიდებული, მეორეზეკი ფოტოაპარატი. პაპისეული ხანჯალი მოუჩანდა წელზე დახვეული თოკიდან. მისივე, ზურგჩანთად გადაკეთებული გუდა ეკიდა მხრებზე და პაპისავე ბილიკებით მიჰყვებოდა ხევსურთ ციცაბოებს. ყოველ ჯერზე პაპა და ბავშვობის მოგონებები ერთად ცოცხლდებოდნენ ვეფხიასათვის. ყველა ბანაკად დადგომის ადგილი და პაპის მიერ კოცონთან ნაამბობი ყველა მითი და თქმულება ახსოვდა ვეფხიას. კოპალასა და იახსარის, პირქუშის, ამბრისა და ამირანის ამბები უყვარდა ბავშვობაში. პაპის ვარიაციებით სულ სხვაგვარად ისმინებოდა და რატო ათჯერ მაინც არ ჰქონდა თითოეული მათგანი მოსმენილი. არც მოხუცი დაზარდებოდა, მუხლებში ჩადებულ თავზე გადაუსვამდა ხოლმე ხელსა დაიწყებდა: ,,უხსოვარ დროიდან ღვთისშვილთა შემწეობით ედგა, ბალღო, სული ჩვენს ჯიშსა და მოდგმასა“... ბოლოს კი დააყოლებდა, - ,,ნეტაიმც, დაბრუნდებოდნენ“.
კარგა გვარიანი მანძილი გამოევლო უკვე ასე, ფიქრებში გართულს, როცა ცას ახედა, - რაღაც ნაადრევად ბინდდება დღეს, - ჩაილაპარაკა ხმამაღლა და ბანაკად დადგომისთვის ადგილის ძებნა დაიწყო. გავაკებულზე,ხის ძირში უყვარდათ ღამისთევა. თუ კლდეებში უბინდდებოდათ, მღვიმეებსა და გამოქვაბულს აფარებდნენ თავს პაპა-შვილიშვილი. ამჯერადაც, ბებერი წიფელი დალანდა ჰორიზონტზე ვეფხიამ და მისკენ გაეშურა. გზად შვლის ნაკვალევს გადააწყდა, მაგრამ კვალზე გაყოლა არც უფიქრია უდროობის გამო. ფიჩხი შეაგროვა. ერთი ნახევრად დამპალი კუნძიც მიაგორა წიფელთან, მოეწყო და ადგილის დედაც დალოცა, წესისამებრ. სრული სიჩუმე სუფევდა იმ ღამით. მხოლოდ შეშის ტკაცუნი არღვევდა შიგადაშიგ მყუდროებას. შუაღამისას ღრუბლები წამოლალა ნიავმა და ნაბადივით შეამოაცვა მთვარეს. - ეჰ, გაავდრდება, - გაიფიქრა ვეფხიამ და საწვიმარი ლაბადა გადაიფარა სხეულზე. ინათა თუ არა, ხოშკაკალა დაეშვა ციდან. სასწრაფოდ აიბარგა და ხევს ჩაუყვა. ქედს გადაღმა მღვიმე ეგულებოდა და მისკენ გასწია უკვე გვარიანად გალუმპულმა. წვიმა თანდათან ძლიერდებოდა და არც გადაღების პირი უჩანდა, თითქოს თქეშად ჩამოსვლას ლამობდა ზეცა. სკოლას რომ ამთავრებდა, იმ წელს ერთხელ მოყვა პაპასთან ერთად ასეთ წვიმაში. ახლა მეორედ ჩამოექცა ზეცა თავზე. მაშინ არ შეშინებია, პაპა ჰყავდა გვერდით და აბა, რისი უნდა შინებოდა, მაგრამ ახლა რაღაც შინაგან ფორიაქს მოეცვა და უფრო მოზომილად და სიფრთხილით დგამდა თითოეულ ნაბიჯს.
ორჯერ მეტი დრო მოანდომა მღვიმის ქედამდე ასვლას, ვიდრე ეგონა. მთელი სხეული დასჭიმვოდა და დამძიმებოდა. ჩანჩქერად ევლებოდა წვიმის წყალი თავზე მღვიმის ჩასასვლელს. იქვე მდგარ ფიჭვს თოკი გამოაბა, მუცელზე დაწვა და ასე, გაწოლილმა დაიწყო მღვიმისკენ ჩაცოცება. ორიოდე მეტრიღა რჩებოდა შესასვლელამდე, როცა სახეში მიწისა და წყლის აზელილი ნაშალი მიეთხლიშა. ,,დამეწყრა“ - სიმწრით გამოსცრა კბილებიდან და, ის იყო, ფეხით მისწვდა კლდის ქიმს, რომ თოკმა უმტყუნა და... ჯერ იგრძნო, როგორ დაეთხლიშა სხეული რაღაც მაგარს. შემდეგ მოწყვეტილ მიწასთან ერთად გადაეშვა თავქვე... პაპის სახემ გაუელვა თვალებში, სანამ დაენარცხებოდა და გონს დაჰკარგავდა.
- ადე, ლუკმა გატეხე, - ჩაესმა უცხო, ბოხი და ხრინწიანი ხმა. უცნაური კილო დაჰკრავდა სიტყვებს, თითქოს ბგერების გამოთქმაც უჭირდა უცნობს. თვალები გაახილა ვეფხიამ. სხეულის ყველა კიდური სტკიოდა და თავიც უზრიალებდა.
- სად ვარ? - დუმილი...
- ვინ ხარ?
- არავინ.
- მადლობა, რომ გადამარჩინე. როგორ მოგმართო?
- დუმილი...
წამოიწია ვეფხია და მხოლოდ მაშინ იგრძნო, რომ ყველაზე მეტად ფეხი სტკიოდა. გვერდიდან გათლილი ჯოხი მიეკრა უცნობს მისივე თოკით ფეხზე. თვალი მოავლო ირგვლივ, უზარმაზარ გამოქვაბულში იწვა ცეცხლის პირას. მხოლოდ მესამედს თუ ანათებდა კოცონი. სიღრმეში რაიმეს გარჩევა შეუძლებელი იყო.
- მომტყდა? - დუმილი...
- რამდენი ხანია აქ ვარ?
- მეხუთე მთვარეა, - გაისმა ისევ ის უცნაური ხმა.
- ვინ ხარ? რა გქვია? როგორ მოგმართო?
- არავინ... ჭამე. ჯოხი დააკაკუნა უცნობმა ქვის ფილაზე, რომელზეც ჯერაც ორთქლი ასდიოდა ნახევრადშემწვარ ხორცის ნაჭერს.
- მე ვეფხია მქვია, პაპასავით, შენ რას გეძახიან? გამოდი, შუქზე დამენახე, ჩემო გადამრჩენელო.
დუმილი...
- მეგობარო, მადლობელი ვარ გადარჩენისთვის, მაგრამ ხომ უნდა ვიცოდე, ვინ მიხსნა სიკვდილისაგან, როგორ მოგმართო? შეხვედრისას ხომ უნდა გიცნო?
- ხვალ გაგიყვან გაღმა... არ გარგებს ჩემი ცნობა და ვერც მნახავ ამას იქით...
- სად გაღმა? ახლა სად ვარ? ე, ბიჭო, შეუძლებელია სახელი არ გქონდეს?! რას მალავ ან სახეს, ან სახელს. შენი მოვალე ვარ და რაიმე აუგის მოლოდინი არ უნდა გქონდეს ჩემგან.
უცებ, ისეთი გადახარხარების ხმა გაისმა, ლამის დაყრუვდა ვეფხია და უარესად დაუწყო თავმა ზრიალი.
- აუგის? შენგან? მეე... რომ მნახო, არ შაშინდები, ბეჩაო?
- ჰმ, ხევსურის შაშინება აგრე იოლი გგონია, უცნობო? - მთელი სიმძაფრით იფეთქა პატივმოყვარეობამ ვეფხიაში.
- ჰა, ჰა... ხევსურის, - ახლა უფრო ძლიერად გადაიხარხარა ხმამ და ვეფხიას თავთან ერთად გამოქვაბულის კედლებსაც დააწყებინა ზრიალი.
- ჰო, ჰო, ხევსურის, - უკვე ბრაზმა დაჰკრა ვეფხიას ხმაზე.
- ნწ, ნწ, ნწ... ხევსურის, არა? რაკი არ იშლი, აგრე იყოს.
ჯერ ლანდი გამოწვა ქვაბულის სიღრმიდან და შემდეგ ტყაპუჭში გახვეული ვეება ფეხები. სისხლი გაეყინა ვეფხიას ძარღვებში, როცა მის წინ მთელი სიმაღლით წამოიმართა გოლიათი. ტანზე ნადირის ტყავი ემოსა, მკერდამდე სცემდა აწეწილი შავი წვერი. კისერზე ჩამოკიდებულ ტყავის თასმაზე ცხოველის ეშვებისგან ასხმული ყელსაბამი ჭიპამდე სწვდებოდა. ნაკვთების გარჩევა თითქმის შეუძლებელი იყო თმა-ბალანში. მხოლოდ მუშტისოდენა, ნაღვლიანი, ყავისფერი თვალები მოუჩანდა სახეზე.ვეება ტორის, მაჯისსიმსხო ბალნიან თითებში ჩაბღუჯული შვლის შემწვარი უკანა ბარკალი თითქმის არ მოჩანდა. მაჯიდან იდაყვებამდე რკინის სამკლაურები ეკეთა და რკინისავე ქამარი ჰქონდა წელზე ლახტივით შემოკრული.
- ვინ ხარ და რა ხარ? - ბზარი შეეპარა ვეფხიას ხმაში.
- რაო, ხევსურო ? იქნებ, თვალში არ მოგივედი... ჩაიცინა ხმამ. ერთი იმათგანი ვარ, ვისაც მთელი ცხოვრება ეძებდა პაპაშენი.
- ღვ... ღვ... ღვთისშვილი? - ძლივსღა ჩაილუღლურა ვეფხიამ.
- აგრეც გვხმობდნენ, მაგრამ სცდებოდნენ.
- და მათგან რომელი ხარ?
- დახე, ეს რა ენაწყლიანი გამოდგა, ჩემს ჭირად... ჩაიბურტუნა ღიმილით.
- დიდი ხნის წინ, ზადენს მეძახდნენ...
- წარმართული კერპი ხართ?
- აგრეც მხმობდნენ, მაგრამ სცდებოდნენ.
თვალები დახუჭა, მთელი ძალით ბარძაყზე იჩქმიტა ვეფხიამ, იქნებ სიზმარში ვარ და გამეღვიძოსო, მაგრამ ამაოდ. თვალები რომ გაახილა, ისევ ის წვერგაწეწილი გოლიათი დასჩერებოდა ზემოდან.
- მე, მე... პაპა მიყვებოდა ხოლმე თქვენზე, - ძლივს ამოღერღა ბოლოს. წამიკითხავს კიდეც თქმულებები ისტორიაში და სხვადასხვა წყაროში, მაგრამ... ზღაპარი მეგონა.
- ყველა ზღაპარში არის ცოტა მართალი, - გაეღიმა გოლიათს.
- ღმერთო, დიდებულო, მგონი, შევიშალე, - პირჯვარი გადაიწერა ვეფხიამ. აშკარად ეშინოდა, მაგრამ, ცდილობდა, არ დასტყობოდა, - სხვები სად არიან? - შიშს მაინც ცნობისმოყვარეობამ სძლია ბოლოს.
- ცხრა მთას იქით, არ ვიცი... მე აქ დავრჩი.
- კეთილი ხარ?
- შენ ჩემი სიცილით მოსრა თუ განიზრახე, ხელი მოგეცრება, - კვლავ გადაიხარხარა გოლიათმა.
- აბა, ბოროტი სული ხარ? - უკვე ცოტა შეუთამამდა ვეფხია.
- არც ეგ.
- აბა, რა ხარ და როგორი? თუ არც კერპი ხარ, არც ღვთისშვილი, არც კეთილი და არც ბოროტი, მაშ ვინ ხარ?
- უკვდავი ვარ, შერეული სისხლისა და წყევლისგან სიკვდილშეუვალი.
- ბატონო ზადენ, მიამბეთ, რა, თქვენს შესახებ?!
- ჰა, ჰა, ჰა... ბატონოო... ბატონო ზადენო... ჰა, ჰა. არა, რა აღარ უწოდებიათ და დაურქმევიათ ჩემთვის, მაგრამ ამგვარი არაფერი. მართლაც სასაცილოები ხართ კაცის ძენი.
- კარგი, დიდო ზადენ, მიამბეთ თქვენზე.
- დიდი და დიადი ადრე ვიყავ, ახლა არავინ ვარ, - თვალები დაბლა დახარა გოლიათმა.
- გიამბობ, მაგრამ როს ამბავს გავასრულებ, მერე შეგჭამ. ყაბულსა ხარ?
- შემჭამთ? - ლამის თვალები გადმოსცვივდა ვეფხიას.
- გეხუმრე, ნუ ჩასველდები, - გადაიხარხარა ზადენმა, - ჰო, კარგი, გიამბობ, ხევსურო. რომც გამთქვა, მაინც არავინ დაგიჯერებს. თანაც, ასწლეულებია რაც არავისთან მისაუბრია და, ვგონებ, მომნატრებია მოკვდავთან ბაასი. მრავალი ასწლეულის წინ დედაჩემი, ბაბალე, მოკვდავთა ჯიშის ულამაზესი ქალწული იყო მცხეთასთან, ძალანთხევის ზედა სოფლიდან. იმ ხანებში სამყაროში არეულობა სუფევდა, ავსულთა და დევთა თარეში არც ვინმეს უკვირდა თქვენს მიწაზე. მორიგი თავდასხმისას, სოფლის საქონელი წაულალიათ დევებს. მარბიელში ერთი ახალგაზრდა დევიც ჰყოლიათ, რომელსაც ტყეში დამალული დედაჩემი უპოვია და ძალით გაუბიჭიანებია.
- მოიცა, ზადენ, დევები მართლა არსებობენ?
- ადრე კი, ახლა აღარ.
- და მართლა ცხრა თავი ჰქონდათ?
-ჰა, ჰა... ცხრა... სიცრუეა ეგა. იყუჩე და მადროვე, ხევსურო, თორემ გადავბრუნდები, დავიძინებ და სამ მთვარეს მოგიწევს ლოდინი. დევები ძლიერი მეომრები იყვნენ. ზოგი, ჩემი ტანისა და ზოგიც - ჩემზე დიდი. ორ-სამ კამეჩის წონისანი და ათი ხარ-კამეჩის ღონისანი. მოკვდავთაგან მხოლოდ შეუხედავი იერითა და მეტი ბალნიანობით გამოირჩეოდნენ. თავიც ერთი ჰქონდათ და სიცოცხლეცა. შრომა არ უყვარდათ და ასე, ძარცვა-გლეჯვით ირჩენდნენ თავს. გამუდმებით ლაშქრობდნენ სხვადასხვა მიწაზე, არბევდნენ მათზე მცირეთ და ჩაგრავდნენ. უმეტესი მათგანი ბოროტ ღმერთებს სცემდა თაყვანს. ავსულებთან თანაცხოვრობდნენ და იყოფდნენ სარეცელს. მათში მცირედნი თუ გამოერეოდნენ კეთილი ზნისანი და ისიც მაშინ, თუ ქალისგან იყვნენ ნაშობნი. ასეთები მეტად ჰგავდნენ მოკვდავთ, თუმცა დევთა გარჩევა კაცთაგან მათი ზომითა და თავზე თითისტოლა რქებით მაინც შეიძლებოდა. ბალღობაში და ყმაწვილობისას თითქმის არ ეტყობოდათ, მაგრამ რაც მეტი ასაკისა ხდებოდა დევი, მით მეტად ეზრდებოდა რქაცა.
- ანუ, შენ კეთილი დევი ხარ?
- რქა დამინახე სადმე, მოკვდავო? ხომ ხედავ, ისევა სცდები, ხევსურო.
- ეგ ყელსაბამი ეშვებია, თუ...
- ჰოო, ყელსაბამზე ჩემს მიერ დახოცილ დევთა რქებია ასხმული. ახლა კი იყუჩე და მადროვე.
მათი ქალები უშნო და შეუხედავნი იყვნენ, ეგეთივე ბალნიანები. ძირითადად, მჩხიბავობითა და ჯადო-შელოცვებით იყვნენ დაკავებულნი. აგრე აძლიერებდნენ საკუთარ თემსა და კაცებს. თუ ბრძოლაზე მიდგებოდა საქმე, ტოლს არ უდებდნენ თავიან ქმრებსა და მამებსა.
სოფელზე მათი დაცემიდან ორ-სამ თვეში მუცელი დასტყობია ბაბალეს. პაპაჩემსაც შეუტყვია ავსულისაგან დედაჩემის ნამუსის ახდის ამბავი. მისი მოკვლა განუზრახავს და ზედაზნის მთაზე აუყვანია, ქარაფიდან გადმოსაგდებად. ბოლოს, გულს არ გაუშვია საყვარელი ქალწულის მოსაკლავად. შებრალებია, სახლში დაბრუნება აუკრძალავს და ბედის ანაბარა დაუტოვებია. შუაფხოსკენ წასულა დედაჩემი და ტყეში ერთ დედაბერს გადაწყდომია. მასაც შინ წაუყვანია და მიუხედამს. ექვსი თვის თავზე, დიდი ნაყოფის ტარების გამო, შეუძლოდ შექმნილა დედაჩემი. უდროოდ მოულოგინებია და ტყუპები გაუჩენია. თავად კი მოლოგინებას გადაჰყოლია, ბედშავი. ასე მოვევლინე ქვეყანას და სახელიც იმ მთის მსგავსი დამარქვა დედაბერმა, სადაც, წესით, სიცოცხლე უნდა დამესრულებინა დედასთან ერთად. მე ადამიანად ვშობილვარ, ხოლო ჩემი ტყუპისცალი - დევად.დევებს სისხლი აქვთ ისეთი, რომ თავისი სისხლის მოვლინებას, გარდაცვალებასა და განსაცდელს ძარღვებში გრძნობენ, არსად ტოვებენ თავისიანს, პოულობენ და მიჰყავთ. იცოდა ეს დედაბერმა, მე გადავუმალივარ და სახლში მომხდურ დევთათვის მხოლოდ ჩემი ტყუპისცალი დაუხვედრებია, რომელიც, წესისამებრ, თავიანთ თემში წაუგვრიათ. ობლად დარჩენილს, დედაბერი მზრდიდა ასე, ათ-თორმეტ წლამდის. ეს ამბავიც მან მიამბო, როცა წამოვიზარდე. იერი მოკვდავთა დამყვა, ტანი და ძალ-ღონე კი დევებისა მერგო. ათი წლისა, ოცი წლისას ვგავდი. ერთხელ, ნადირობისას, სატევრით დათვი მოვინადირე და ბეჭით მივუტანე დედაბერს, მეგონა, გავახარებდი, მაგრამ რომ დამინახა, თავი გადააქნია და მითხრა, რომ წავსულიყავი და საკუთარი ბედი სხვაგან მეძებნა. მაშინ კი ვიწყინე, მაგრამ მერე მივხვდი, რატომაც გამომაგდო გამზრდელმა დედაბერმა. ჩემში თანაბრად იყო კეთილიც და ბოროტიც, ცოდვაც და მადლიც და სწორედ მე უნდა გადამეწყვიტა საით დავდგებოდი. ეგა კიდე, ტყეში არ მოხერხდებოდა. ერთი ხანობა, მტკვარს გაღმა დავსახლდი, მიწას ვამუშავებდი და მოსავალიც ორ-სამჯერ მეტად ბარაქიანი მომყავდა, ვიდრე სხვასა. ეს ამბავი სასწაულად მონათლეს და პირველი ხმაც მაშინ დამიყარეს, თითქოს მიწისა და მოსავლის ღმერთების შექმნილი ვიყავი. ასე დაიწყო ჩემი გაკერპება. სიმართლე კი ის იყო, რომ გუმანით ვგრძნობდი, რომელი მიწა დამემუშავებინა და რა მომეყვანა. სხვაზე ორ-სამჯერ მეტსა ვშრომობდი და ცოტას მიმართლებდა კიდეც. ამასობაში, წვერ-ულვაშიც ამომივიდა და კაცს დავემსგავსე, მაგრამ ზრდას არა ვწყვეტდი. თხუთმეტი წლისა მოწიფულ კაცსა ვგავდი, თანატოლებზე ერთი ადლით მაღალი და განიერი ვიყავი, ძალ-ღონეზე რომ აღარაფერი ვთქვა. აი, აქედან კი დაიწყო ჩემი ათვალისწუნება და ჭორ-მართალის ტრიალი. ვამჩნევდი, თავს მარიდებდნენ და ეშინოდათ ჩემი. ერთ დღესაც, გამოვერიდე და წამოვედი. ისევ ზედაზნის ქედზე დავიდე ბინა, რადგან რაღაც შეუცნობელი ძალა მექაჩებოდა მთისკენ. შორიდან ვაკვირდებოდი მოკვდავთ, მაგრამ მათთან შეხვედრას გავურბოდი. ასე გაგრძელდა გადამთიელთა შემოსევამდე. ერთხელაც, მცხეთაზე კვამლი ავარდა, მოკვდავთა შესაზარმა ყვირილმა ჩემამდეც მოაღწია, გულმა აღარ მომითმინა და დავეშვი მთიდან. მარბიელს ვერ მივუსწარი, მხოლოდ ლაშქარს ჩამორჩენილ ოცამდე მეომარს გადავაწყდი, ქალაქში სიხარბეს და ავხორცობას რომ შეეყოვნებინა. ეგ იყო ჩემი პირველი საბრძოლო ნათლობა. შიშველი ხელებით ამოვხოცე ოცივე. მათი მოგლეჯილი თავ-ფეხი აქა-იქ ეყარა. როგორც კი გავწყვიტე, ისევ მთას მივეცი თავი, მაგრამ მოკვდავთ დაულანდივარ ბრძოლისას. ჩემს მიერ გადარჩენილ ქალებსაც უამბნიათ ყოველი და მიხვდნენ, რომ საშიში არ ვიყავი მათთვის. მას მერე, მტრის შემოსევისას კაცს აფრენდნენ ხოლმე ზედაზნის მთასთან, მიხმობდნენ, მეც ჩავდიოდი და მათთან ერთად ვიბრძოდი. ერთი ომისას შუბით დავიჭერი. ფერდი მქონდა გახვრეტილი. მკურნალთან გადამასვენეს ცოცხალ-მკვდარი, იქ მიწამლეს და მომარჩინეს. მაშინ ირწმუნა ყველამ, რომ ადამიანი ვიყავი, მათსავით მდიოდა სისხლი და ტკივილსაც განვიცდიდი. უკვე თამამად ჩავდიოდი ქალაქსა და სოფლად. ვეხმარებოდი, როგორც შემეძლო. ისინიც გაგებით ეკიდებოდნენ ჩემს მადასა და საჭმელ-სასმელს არ მაკლებდნენ. მათთან ერთად ვაშენებდი ციხეებსა და სამალავებს. ჩემი ძალის წყალობით, ისეთი ლოდებით ვაგებდი ციხეებს, ოცი კაცი ძვრას რომ ვერ უზამდა. რაც უფრო ხშირად გაიძახოდა ხალხი ჩემს სახელს, მით უფრო მემატებოდა მათი დახმარების სურვილი, ძალ-ღონეცა და მარიფათიც. ასე გაგრძელდა კარგა ხანს, ჩემს მოწიფულობამდე. ერთ დღესაც, მიხმეს ლაშქარში. მცხეთის შემოგარენში დევებს გაეთარეშნათ და საქონელთან ერთად სამი სოფლის ყველა ქალწული წაესხათ თავისთან. უარს როგორ ვეტყოდი და გავყე მეცა. შვიდი მთვარის მანძილზე ვიყავით მდევარში. ბოლოს მივადექით დევთა სოფელს და გამთენიისას დავეცით თავზე. საშინელი ბრძოლა შედგა. ნახევარზე მეტი მოსრეს ჩვენი ლაშქრიდან. ბევრი კაი ყმა დავკარგეთ იმ დღეს. მაშინ ვნახე, თუ როგორი გააფთრებით იბრძოდნენ დევქალები. ცოცხლად გადარჩენილმა ოთხიოდე დევმა კოშკს შეაფარა თავი. სისხლი მწყუროდა, შევუნგრიე კარი და დავწყვიტე ოთხივენი. ბოლო ცოცხალმა დევის დედაბერმა, სანამ თავს გავუპობდი, დამწყევლა - ძმისა და მამის მკვლელს, სიკვდილი გემალებოდეს და არც სიცოცხლე გიღებდესო. ბაბოდ მერგებოდა თურმე ის დედაბერი, ხოლო ჩემს მიერ ამოწყვეტილი კოშკის დევები - პაპად, მამადა და ძმად. დევთა სისხლს სუნი აქვს, რომელსაც ისინი შორიდანვე გრძნობდნენ. ჰოდა, მათ თავიდანვე ვუცნივარ, ვუგრძვნივარ და გამრიდებიან თურმე. მე კი ვიფიქრე, რომ შიშისგან იმალებოდნენ კოშკში. იმ დღით ბევრი ვერაფერი გავიგე, მაგრამ მალევე კიდევ მომიწია ომში წასვლა, რა დროსაც მკერდი შემინგრია მტრის შუბმა და უსულოდ დავეცი. წაეგო ჩვენს ლაშქარსა და მთაში გახიზნულიყვნენ. მთვარის ამოსვლისას გავცოცხლდი, მკერდზე მოვისვი ხელი და გავოცდი, უწინდებურად გამრთელებულიყო. ავდექი და დავუწყე გახიზნულებს ძებნა. მალევე მივაგენი. რომ დამინახეს, მიწაზე დაემხნენ და მუხლი მოიყარეს ჩემს წინაშე. აი, სწორედ მაშინ დაიწყო ჩემი ხელახლა გაკერპება და ჩემი წყევლის აღსრულებაც.
თავიდან ბალღივით მიხაროდა, გავყოყოჩდი და ამპარტავნებით დავიარებოდი. მეცვალა ზნეცა და ჩვევაც. ქედმაღლობამ და ჩემმა უკვდავებამ ბევრიც გამაკეთებინა და ბევრიც დამაშავებინა. გამაღმერთეს და თაყვანსა მცემდნენ. ამასობაში, წლები გადიოდა, ჩემს გარშემო ბერდებოდნენ და იხოცებოდნენ. მე კი ისევ ისეთი ვიყავ, როგორიც პირველი სიკვდილისას. ვიცოდი რა, ისევ გავცოცხლდებოდი, ომში აღარც სიფრთხილე მქონდა და აღარც სიბრძნე. გულდაგულს მივსდევდი გადამთიელთაც და დევთაც. ვინ მოთვლის, რამდენჯერ მომკლეს და რამდენჯერ გავცოცხლდი. ერთხელაც, მშვიდობიანობის ჟამს, შუაფხოსკენ წამოვედი სანადიროდ. დამიღამდა არხოტს გადასულს და ერთ სოფელს მივაშურე ღამის გასათევად. იმ სოფელში დაიწყო ჩემი წყევლის ბოლომდე ასრულება. მასპინძლის ქალიშვილი შემიყვარდა, ვითხოვე და იქვე დავსახლდი. სამი ბიჭი გვეყოლა, სამთავე დედისჯიშისა. მადლობა გამრიგე ღმერთს. მეოთხეს გადაჰყვა ჩემი მინანაი. ვერც ქალი გადავარჩინეთ და ვერც ბალღი. გონი დამებინდა, სიცოცხლე აღარ მინდოდა, ხან რომელ ქარაფიდან გადმოვვარდებოდი, ხან რომლიდან, მარა შემდეგ მთვარისას ისევ უვნებელს მეღვიძებოდა. რა აღარა ვცადე და სიკვდილს ვერ მივაგენი. მაშინ მივხვდი, რომ ჩემი უკვდავება წყევლა იყო ჩემთვის და სატანჯველი. ჩემსავით ობლობა რომ არ ეგრძნოთ, ბალღების წამოზრდამდე დავიცადე, მაგრამ იქ გატარებული ყოველი მზის ამოსვლა ჩემს მინანაის მახსენებდა და მზის ჩასვლა მის სიკვდილს. მერე მივაბარე ბალღები თემსა და წამოველ ისევ მცხეთისკენ. მათ გვერდით ვერ დავრჩებოდი, მათ დაბერებასა და სიკვდილს ვერ შევხედავდი.
ჩემს არყოფნაში, მცხეთაში ფარნაჯომი გამეფებულიყო და ქვეყნის აღმშენებლობა დაეწყო. ყველგან ციხე-გალავნებს აგებდა და ხალხსაც ექომაგებოდა. უბრალო იყო მეფე, მეც გული დავყარე და მივედი მასთან, მიმსახურე-მეთქი. მეფესაც სმენოდა ჩემს შესახებ და ლაშქრის თავობა მიბოძა. მეც ჩემი სპითა სამი ციხე ავაგე იმხანად და მეფემაც მათგან ყველაზე დიდს ჩემი სახელი დაარქვა. მოძლიერდა სამეფოცა და ხალხიც. ყველა მომხდურს საკადრისი ზიანი მივაგეთ, შიში ედგა მტერსა და ვეღარც დევები ბედავდნენ მცხეთის სამანებში თარეშს.
ასე გაგრძელდა მისი მეფობის ბოლოჟამამდე. გული არ მიჩერდებოდა ერთ ალაგას, ჩემს დარდს გზა ვერ ვანახე, მაგრამ მიყვარდა მეფე და არ მიმიტოვებია. როცა ფარნაჯომი აღესრულა, დავტოვე მცხეთა და უცხო მიწაზე გადავიხვეწე. სიკვდილს ვეძებდი ყველგან და ყველაფერში. საცა ბრძოლა და ომი იყო, მეც იქ ვიყავი, მაგრამ, ამაოდ. ვერა ძალა ვერ ახერხებდა ჩემს მოკვდინებას. სხვადასხვა ტომთა ღმერთებს აუგად ვიხსენებდი, ვლეწდი კერპებს და ვიწვევდი მათ. ცოდვას ჩავდიოდი, ვმრუშობდი, ვჟლეტდი და ვმუსრავდი უმოწყალოდ დიდსა და მცირეს, მაგრამ ჩემი დამსჯელი არ გამოჩნდა არსად. მკლავდნენ კიდეც, იშვითად, მაგრამ ვცოცხლდებოდი მაინც და ისევ თავიდან ვიწყებდი ყველაფერს. ბევრი ცოდვა დავიდე და ბევრიც შიში დავთესე იმ ასწლეულში. ბოლოს მომბეზრდა და ჩავიქნიე ხელი, ჩემი მთის მონატრებაც მომეძალა და დავბრუნდი სამშობლოში. მცხეთას მოსული, ვეღარავინ მიცნო, თაობები გაწყვეტილიყვნენ ჩემს არყოფნაში, თუმცა ჩემი სახელი ახსოვდათ ჯერაც. ჩემზედ მიმსგავსებული ქვისგან გამოთლილი კერპიც მაშინ ვნახე პირველად. ვიფიქრე, დავამსხვრევ-მეთქი, მაგრამ მასთან მუხლმოყრილი ხალხი რომ დავინახე, დამენანა. გამეცინა კიდეც, როგორ ეჯერათ და ლოცულობდნენ ქვების გროვაზე. მცხეთის კარიბჭესთან მეორე კერპიც დავლანდე, უფრორე აღმატებული, ვიდრე ჩემი. ეს ვინღა არის-მეთქი, ვიკითხე და ღვთაება არმაზიაო, მითხრეს. გამიჩნდა ჟინი მასთან შეყრისა და დავუწყე ძებნა. ლიახვთან გადავაწყდი. მე ხო ვიყავ და ვიყავ, მაგრამ აბა იმისი ქედმაღლობა და ყოყოჩობა უნდა გენახა, ჩემო ხევსურო. ერთიანად ძვირფას სამოსში გამოწყობილი, მოოქროვილ-მოვერცხლილი აბჯარითა და მუზარადით შეჯავშნულიყო. თანმხლებ სპას აგრე უცქერდა, როგორც მონა-ტყვეთა. რომ დამინახა, არ ეამა და მუხლის მოყრა მომთხოვა. გესმის, ხევსურო?! მე, ზადენს, მიბრძანა მუხლის მოყრა. ბრძანება ჩემს საყვარელ მეფე ფარნაჯომსაც არ უკადრებია ჩემთვის და მხოლოდ ჩემის ნებით ვიყრიდი მუხლს მის წინაშე, რათა ხალხს მეტი რიდი ჰქონოდა მეფისა და ახლა ეს გადამთიელი მიბრძანებდა მის წინაშე მუხლის მოდრეკას. ერთი კი გავივლე გულში, თუ მართლა ღმერთია, დაე, მომკლას და ავისრულებ გულის წადილს-მეთქი და მარცხენათი გავადინე სილაქი. შეტორტმანდა ეს მამლაყინწა და ჩაიკეცა მუხლებზე, თუმცა მალევე მოეგო გონს და საპასუხოც მითავაზა. სიმართლე გითხრა, ეგეთი ძალით იქამდე არც ერთ დევს არ დაეკრა მუშტი ჩემთვის. გვარიანად შემაზრიალა მეცა, მაგრამ ვერ დამცა. გარინდებული გვიყურებდა მისი სპა-ლაშქარი. ავტეხეთ ომი, დავლეწეთ შუბები, ხმლებიცა და სატევრებიც. ბოლოს ისევ მუშტით მივდექით ერმანეთსა. ორ დღეს გაგრძელდა რკენა. ბოლოს, ისევ ჩემმა გამოცდილებამ იმარჯვა. გავაკარი ბეჭებზე და დავაჭირე მუხლი ყელზე. დამნებდა. თავისი გაიტანა ჩემმა ასაკმაცა და ომებში დაგროვილმა გამოცდილებამ. მასზე ასე 200-300 წლით უფროსი ვიყავ და სხვადასხვა ჯურის ტომთა საბრძოლო ადათ-წესებს მე უფრო მეტად ვფლობდი და ეს გამომადგა კიდეც.
- ზადენ! გადამთიელად რატომ მოიხსენიე არმაზი?
- იმათა, რომ ის არც ღმერთი იყო და არც კოლხთა და იბერთა სისხლი უჩქეფდა ძარღვებში. დევგმირი იყო, ჩინებული მეომარი, ჩემსავით უკვდავი, მაგრამ არა ჩემი მიწაწყლისა. ხეთი იყო არმაზი, ხეთური სისხლისა. ქვეყნად დიდებისა და სახელის საძებრად მოხეტიალე ერთი გმირთაგანი, როგორებზეც ბალადებს თხზავენ სხვადასხვა ხალხები. მცხეთაც მისი დროებითი საყუდელი იყო და არა სამშობლო.
წამოვაყენე, დავსხედით და როგორც ტოლ-სწორს შეეფერებათ, ისე ვისაუბრეთ. ბოლოს შევთანხმით, რომ იბერთა მიწა ორი უკვდავისათვის მცირე იქნებოდა და ის დასტოვებდა იბერთა სამანებს.
- რატომ არ უამბე ხალხს, რომ არმაზი დაამარცხე და ის ღმერთი არ იყო?
- ჯერ ერთი, რომ მისი გმირობებისა და უკვდავების ამბავი იმ ხალხს თავისი თვალით ჰქონდა ნანახი და არ დაიჯერებდნენ. მეორე, რომ მაშინ მათთვის ისევ ჩემი უკვდავება და სიძლიერე უნდა მემტკიცებინა და მეჩვენებინა, რადგან მაგ მიწაწყლიდან დიდი ხნის გადახვეწილი ვიყავ და ვისაც ვეხსომებოდი, ცოცხალთაგან აღარავინ იყო შემორჩენილი. მესამე, რომ ამის დამტკიცებისთანავე ისევ ჩემს გაკერპება-გაღმერთებას დაიწყებდნენ და არც ეგ იქნებოდა სწორი. მეოთხე, იმათა, რომ ადამიანს რაღაცის უნდა სწამდეს, ეჯეროს და პატივს სცემდეს. რწმენაწართმეულ ადამიანზე საბრალო და ბეჩავი სულიერი არ არსებობს ცისქვეშეთში. ამიტომ, არც ხელი მიხლია მისი კერპისთვის და არც არავისთვის გამიმხელია ეს ამბავი. მხოლოდ მისმა სპამ იხილა ყოველივე და ისინიც თან გაჰყვნენ არმაზს.
- ზადენ! კოპალასა და იახსარზე თუ გსმენია რამე?
- ვიცნობდი, - გაეღიმა ზადენს, - კოპალა არაგველი იყო. ძე კაცისა და მხოლოდ შემდეგ, გამრიგე ღმერთისაგან ძალ-ღონე მადლმიფენილი. იახსარი კი ღმერთის მახვილი და მოციქული. ორთავ ღვთისშვილები იყვნენ, მაგრამ იახსარი უპირატესი იყო, ისევე, როგორც თეთრი გიორგი. ეს ორი განკაცდებოდნენ და ისე ეშვებოდნენ მიწაზე ომიანობისა და ჟამიანობის დროსა. ღვთის შვილნიც ორი ჯურისა არიან, ხევსურო. ერთნი, რომელნიც კაცად იშვნენ და მეორენი, რომელნიც უფლისგან იშვნენ და კაცთა შორის დაიდეს ბინა. მათთან ერთად მიომია კიდეც და ლუკმაც გამიტეხია. მეტსაც გეტყვი, შევთხოვდი იახსარსა და თეთრ გიორგისა საჩემოდ ეაჯათ გამრიგე ღმერთთან, რომ წყევლა ამხსნოდა და სიკვდილში სიმშვიდე მეპოვა, მაგრამ არ ისმინა მათი და არ მოიღო მოწყალება ჩემზე.
- რატომ, ზადენ, შენ ხომ ბოროტ სულებს მათსავით ებრძოდი?
- ბევრი, ძალზედ ბევრი ცოდვა მქონდა უკვე ჩადენილი, როცა მათ შევხვდი და ჩემი წადილი გავანდე.თანაც, მე ხომ მთლად ადამიანი არ ვარ, ხევსურო. ჩემს ძარღვებში თანაბრად სჩქეფს კაცისა და დევის სისხლი. აბა, დევის სისხლის ზეცად ამაღლება კიდე ვის გაუგია, ხევსურო, - გაეღიმა ზადენს, - რომც შემიწყალოს და მოვჰკვდე, ასე ჯოჯოხეთსა და სამოთხეს შორის ვიქნები გამოკიდებული ჩემი სისხლისა და ცოდვის გამო, ჩემო ხევსურო. იქაც მარადიული სატანჯველისთვის ვიქნები განწირული და აქაც. ასეთი იღბალი დამყვა და ამ იღბალში ყველაზე მცირე ბრალი მე მიმიძღვის.
- ამირანსა და ამბრსაც იცნობდი, ზადენ?
- არა, ხევსურო, ისინი ჩემამდე იყვნენ, - ამოიოხრა და რაღაც უცნაურად, ნაღვლიანად ჩაჰკიდა თავი ზადენმა. დუმილი ჩამოვარდა. თითქოს, საუბრის ხალისი დაეკარგა გოლიათს. შემდეგ წამოდგა, ქვაბულის სიღრმიდან ერთი ფესვიანად ამოგლეჯილი ხე გამოიტანა და გვერდულად მიუგდო კოცონს.თავადაც მიწვა და ზურგი აქცია ვეფხიას.
- ბოდიში, ზადენ, თუ რამე ისეთი გკითხე და გაწყენინე. არ დაიძინო რა, გეხვეწები...
დუმილი.
- შენი მინანაის სულს და მის მონაგარს გაფიცებ, მაპატიე რა, გეხვეწები. არ ვიცი, რა გაწყენინე და თუგაწყენინე, ისაც უნებლიედ მომივიდა, შენც ხომ იცი.
- ეჰ... - ამოიოხრა ზადენმა, - შენ რა უნდა მაწყენინო, მოკვდავო, ფეხზე დგომაც არ შეგიძლია. რაც ძე-ღვთისა მოევლინა სამყაროს და მცხეთას ის კაბადოკიელი ქალწული მოადგა, მას მერე ვეძებ ამირანს. თხუთმეტი ასწლეულის განმავლობაში, ათჯერ მაინც მოვჩხრიკე კავკასიონის ყველა ქედი, კლდე და კუთხე-კუნჭული, მაგრამ...
- ზადენ, გჯერა, რომ ცოცხალია?
- უკვე აღარ ვიცი, ხევსურო. თითქოს, ორ-სამჯერ ვიგრძენი, რომ მივუახლოვდი. თითქოს, მთის სიღრმიდან მისი გულის ფეთქვაც კი შემომესმა და...
- და რა?
- და არაფერი. გავთხრიდი ხოლმე მთასა და კლდეს შუაგულამდე და არაფერი. ხან ავსულთა სადგომ გამოქვაბულს წავაწყდებოდი ხოლმე და ხანაც - კაცთა მიერ შექმნილ მღვიმე-ქვაბულებს, მაგრამ ამირანის კვალს ვერ მივაგენი დღემდე. არა სწადია გამრიგე ღმერთს მისი ადგილსამყოფელის დადგენა და გამჟღავნება არც მოკვდათათვის და არც უკვდავთათვის.
- იქნებ იმიტომ, რომ საფრთხეა ამირანი კაცობრიობისთვის, არ გიფიქრია, ზადენ?
- მიფიქრია, მაგრამ... თქვენი ღმერთი ხომ მიმტევებელია? განა, რა დააშავა ამისთანა, რაც თქვენ არ დაგიშავებიათ, ხევსურო? დაგმო, თავი გაუტოლა და ბრძოლაში გამოიწვია, ხომ? განა, თქვენ, თქვენი ცხოვრების მანძილზე, იგივეს არ აკეთებთ და თანაც არაერთხელ? განა, თქვენ არ ჰგმობთ, არ ღალატობთ და არ ებრძვით თქვენივე შემქმნელს? განა, თქვენზე მეტი რა ცოდვა მიუძღვის საიმისო, რომ ბოროტებასთან მებრძოლი გმირი კლდეთა სიღრმეშია გადაკარგული და შენდობა დღემდე ვერ მიუღია? ჰო, კარგი, მე კიდევ გასაგები და შესაცნობია, თუ რატომ ვისჯები, მაგრამ მან რა დააშავა თქვენზე მეტი?
- და სინანული, ზადენ? მიტევება ხომ სინანულის გარეშე ვერ შედგება. იქნებ, ჯერაც არ ჩავარდნილა ამირანი სინანულში? იქნებ, ჯერაც უფლის სწორ-ტოლად მიიჩნევს თავს? იქნებ, სასაჯელს უსამართლოდ მიიჩნევს და სინანულის ნაცვლად გაბოროტებულია ამირანი? იქნებ, ასეთი ამირანის გათავისუფლებამ შურისძიება და უფლის შექმნილი კაცობრიობის მოსპობა გამოიწვიოს? იქნებ, თავად იქცა ურჩხულების დამმარცხებელი - ურჩხულად და იქნებ, სწორედ ამიტომ ვერ მიუგნია აქამდე ვერავის მისი ადგილსამყოფელისათვის, ამაზე გიფიქრია, ზადენ?
- მიფიქრია, მაგრამ... თუ ერთხელ მიაჯაჭვა, გაბოროტებულის მეორედ დასჯა გაუჭირდება ვითომ ყოვლისმყრობელსა და შემძლეს? ჩემიდან გეტყვი, რადგან ჩემზე მეტად არავის ესმის ალბათ ამირანის. ასეთ სიცოცხლეს, იქნებ, მართლა სჯობდეს სიკვდილი და თუნდაც ჯოჯოხეთის ცეცხლში მოხვედრა. შემომხედე, ხევსურო, ვინ ვარ და რატომ ვარ, მიპასუხე?
- ჰოო... ჯოჯოხეთში... შენ და ამირანი, ხო? წარმოდგენაც არ მინდა, როგორ გაძლიერდებოდა სატანა, თქვენ ორნი თუ მის მსახურებაში ჩადგებოდით და მასთან ერთად დაუწყებდით უფალსა და მის შექმნილთ ბრძოლას.
- ჰმ, ათასწლეულებია ვცხოვრობ და არაფერი იცვლება თქვენში. მოკვდავთა დამცინაობა ისეთივეა, როგორიც ადრე. უკბილოდ ხუმრობ, ხევსურო და მაგ კბილებს გაუფრთხილდე იქნება, სანამ შენს თავის ქალასთან ერთად არ ჩამომიკიდია ქამარზე, - დაიღრინა ზადენმა, - ბოროტთან დგომა რომ მდომოდა, აქამდე რა დამიშლიდა, შე მიწის მატლო.იქნება, გგონია, რომ არ მეძახდნენ და არ მელოდნენ თავის რიგებში. იქნებ, გგონია, ვერ შევასრულებდი, ან გამიჭირდებოდა რასაცა მთხოვდნენ, მაგრამ...
- რას გთხოვდნენ, ზადენ?
- ელინებზე გსმენია რამე, მოკვდავო?
- მსმენია.
- აზონსა და მის ღმერთებზე თუ გსმენია?
- მსმენია გაცი და გაიმიც. აზონს ხომ მიჰრდატათაც მოიხსენიებდნენ.
- ჰმ, სმენია ჭიას... მათ დაგვამარცხეს მცხეთასთან. გაცმა, ორი დღის მანძილზე, ორჯერ მომკლა ბრძოლაში. მესამედ რომ დამინახა, მასზე სატევრით მიმავალი, თუ როგორ ვწყვეტდი გზად შემხვედრ ელინ მეომრებს, თავის ქალღმერთს გაიმს დაუძახა და სთხოვა ჩამოვეცილებინე, მიწა გაეხეთქა და ჩავეფალი. ათი დღე ვთხრიდი აღმა მიწას, სანამ ისევ ვიხილე მზის ნათელი. ზევით ამოსულს, მცხეთა აღებული დამხვდა. არმაზისგან განსხვავებით, ისინი ნამდვილად იყვნენ წარმართი ღმერთები. ეს მათ დაგვამარცხეს და არა ელინებმა.
- მერე, ზადენ?
- რაღა მერე, მე უძლური ვიყავი და ვერ გავრეკდი მათ იმჟამად. ისევ მთას მივეცი თავი სხვა იბერებივით, მათ კი მართეს ქვეყანა გარკვეულ დრომდე, სანამ ქალწულმა არ მოსრა ისინი.
- ნინომ?
- ჰო, ნინომ.როგორც კი ფეხი დადგა ჯავახეთის მიწაზე, იგრძნეს წარმართ ღმეთებმა საფრთხე. მაშინ კლდეკარს ვიყავი გადასული, მომძებნა გაცმა და მითხრა, რომ ქალწული ფარავანს არ უნდა გადმომცდარიყო, უნდა დავცემოდი ბანაკად მდგომთ და ერთიანად ამომეწყვიტა ისიცა და ყველა მისი თანმხლებიც. სანაცვლოდ, მათ გვერდით ტახს მიბოძებდნენ და ქვეყანაზეც სამთა მმართველობა დადგინდებოდა.
- ღმერთად გაქცევდნენ?
- ჰო, უკვდავი ხომ ისედაც ვიყავი და თუკი, მათი საკერპო თასიდან გაცის სისხლსა და გაიმის რძეს ვიგემებდი, მეც მათნაირი გავხდებოდი, მათი თანაბარი ძალისა. ვინ იცის.. იქნებ უპირატესიც.
- და უარი თქვი ამაზე, ზადენ?
- არა, რატომ?დავთანხმდი, - გაიღიმა ზადენმა, - მეოთხე მთვარეს მივაღწიე და მივაგენი ქალწულის სადგომს. შევედი შიგ, მაგრამ ვერ შევძელი ხელის აღმართვა ორი მიზეზის გამო. ერთი, რომძალიან ჰგავდა მძინარე ნინო პირსახით ჩემს მინანაის და მეორე, რადგან ელინთა ღმერთები უფრთხოდნენ და ეშინოდათ მისი, ვიფიქრე, რომ იქნებ მართლაც მოჰქონდა ჭეშმარიტი გამრიგე ღმერთის სიტყვა ქალწულს და, იქნებ, მართლაც ის იყო ნამდვილი მოციქული. იქნებ, სწორედ მას ძალუძდა გაეთავისუფლებინა იბერთა მიწა, სული და გონება ელინთა ცრუ ღმერთებისაგან. ჰოდა, გამოვბრუნდი სადგომიდან და ის ღამე საკუთარ თავთან ჭიდილში გავატარე. სისხამ დილით მივედი ისევ სადგომში და მათ გამცილებელს მოკლე გზები მივასწავლე მცხეთისკენ. მე წინ წამოვედი, ვიცოდი გაცი და გაიმი სხვებსაც გამოგზავნიდნენ გზების შესაკვრელად და ქალწულის შესაჩერებლად. მართლაც, მცხეთამდე რამდენიმე ადგილას ჩასაფრებულ მკვლელთა რაზმებს წავაწყდი დასაფარშივე ამოვწყვიტე. ასე გავუთავისუფლე გზა ქალწულს.
- მერე, გაცმა და გაიმმა რა გითხრეს?
- არაფერი, - გაეცინა ზადენს, - როგორც კი მცხეთაში შევიდა ქალწული, გაცი ამოიმართა მიწიდან ჩემს წინ და თავი გამიპო მახვილით. შემდეგ, ჩემი სხეული დაანაწევრა და ირგვლივ მიმოფანტა. როგორც კი მთვარე ამოვიდა, როგორც ყოველთვის, მაშინაც გავმრთელდი და გავცოცხლი.
- თავად რატომ არ მოკლა ნინო? ხომ შეეძლო, რისთვის ჭირდებოდი ან შენ, ან სხვები?
- სცდები, ხევსურო, ადამიანის გარდა, ნინოსთან მიახლოვება არც ერთ ძალას არ შეეძლო, რომელიც უფლისგან არ იქნებოდა წარგზავნილი. მხოლოდ ადამიანს შეუძლია ღმერთსა და მის მადლზე უარის თქმა და ხელის აღება, მხოლოდ ადამიანს აქვს ნება და ძალუძს გააკეთოს არჩევანი, ხევსურო.
- ნინომ შეიტყო შენს შესახებ?
- ჰო, შეიტყო. ამას მაშინ მივხვდი, თავის გამცილებელთან ერთად რომ ჩამიარა, დედოფალთან მიმავალმა, ციხის გალავანთან ჩამომჯდარს.
- არ გითქვამს? როგორ მიხვდი?
- ჰმ, თუ ღმერთის მოციქული იყო, ჩემი თქმა, აბა, რად უნდა დასჭირვებოდა და, თანაც, როცა გამისწორდნენ, მისმა გამცილებელმა წასჩურჩულა. შეჩერდა ჩემს წინ, იქვე, ქვასთან ამოსულ ყვავილს წასწვდა, მოწყვიტა, გამომიწოდა, თავი დამიკრა და გამიღიმა ...
- მეტად არ შეხვედრიხარ, თავად არ გისაუბრია ნინოსთან? იქნებ, მას შეეძლო შენი შველა?
- არ შეეძლო.ახლოდან ერთხელ ვნახე კიდევ, როცა კერპები შემუსრა, მაშინ. მაშინაც ჩამიარა, შეჩერდა, გამიღიმა და გორაკზე ავიდა.
- როგორ გააკეთა ეს, ზადენ?
- არ ვიცი, ხევსურო. ხალხი იყო შეკრებილი მცხეთასა და მის შემოგარენში, ყველა მას მისჩერებოდა. ქალწულმა ხელები აღაპყრო მაღლა, რაღაცას ჩურჩულებდა, არ ისმოდა და ცოტა ხანში მიწა იძრა. გაცის, გაიმისა და არმაზისკერპები ზრიალით დაეხეთქნენ მიწას და დაიშალნენ ღორღივით. ზოგმა მაშინვე ირწმუნა ნინოსი, ზოგიც სასწაულს უარყოფდა და მიწისძვრას აბრალებდა მხოლოდ, მაგრამ მიწისძვრა ადრეც ყოფილა და კერპთათვის ზიანი არ მიუცია. თანაც, ეს რომ მიწისძვრა ყოფილიყო მხოლოდ, მაშინ მეფის სასახლე და ციხე-გალავნებიც ხომ უნდა დაზიანებულიყო, მცირედით მაინც? ასე რომ, საბოლოოდ, უწმუნოთაც ირწმუნეს ნინოსი.
- შენი კერპიც დაამსხვრია?
- ჩემიცა, - გაეღიმა ზადენს.
- მერე?
- რაღა მერე? ჩამოვიდა გორაკიდან ქალწული, ისევ ჩამიარა გვერდით, შეჩერდა, ისევ გამიღიმა და წავიდა სასახლისკენ. ამის მეტად აღარ მინახავს.
- გეწყინა?
- რა უნდა მწყენოდა?
- შენი კერპიც რომ დაამსხვრია...
- აკი, გითხარი, ძალიან ჰგავდა ჩემს მინანაის მეთქი, აბა, როგორ უნდა მწყენოდა. თანაც, ეგ კერპი ხომქვა იყო და სხვა არაფერი.
- შემცდარხარ, უნდა მისულიყავი ნინოსთან, მოგეყოლა ყველაფერი. ეგება შეეძლო შველა?!
- რომ შესძლებოდა, მიშველიდა. არც მას შეეძლო შველა და არც მე მისვლა.
- რა იცი, ეს ხომ მას არ უთქვამს?
- მითხრა, ღიმილით მითხრა. ამის მერე, ჩემი ხალხთან გაჩერება, მათ გვერდით ცხოვრება და ბრძოლა უკვე აღარ შეიძლებოდა. მეც გამოვერიდე და მივეცი თავი მთებს. ერთი ხანობა ვნაღვლობდი, მოკვდავნი მენატრებოდნენ, ვწუხდი და ხელები მიკანკალებდა, როცა მტერი ჯაბნიდა და აწიოკებდა ჩემს თვისტომთ, მაგრამ...
- რა მაგრამ? დახმარებოდი მერე...
- ხევსურო, რომელიმე ომში ჩემი ბრძოლა რომ გენახა, თუ როგორ ვწყვეტდი ლამის მთელ ლაშქარს მარტოდმარტო... ანდა, შენს თვალწინ რომ მოვეკალი მტერსა და მეორე დღისით ისევ უვნებელი რომ გენახე ბრძოლის ველზე, ან სხვაგან, რას იფიქრებდი?
- ჰოო... არ ვიცი.
- იცი. სასწაულს მიაწერდი ამ ყველაფერს და ან ანგელოზად შემრაცხავდი, ანდა საკუთარი ღმერთის არსებობასა და მის მიერ დადგენილ წესებში შეგეპარებოდა ეჭვი. ჰოდა, რა გამოვიდოდა ამით? ძე-ღვთისა ერთხელ აღსდგა მკვდრეთით და ხომ ირწმუნეთ მისი? ჰოდა, რამდენი მირწმუნებდა და მაღიარებდა, შენი აზრით, მკვდრეთით არაერთგზის აღმდგარს რომ მიხილავდა? ისევ გამაკერპებდით და ისევ ცრუ ღმერთად მაღიარებდით. ჰოდა, ასეა, ხევსურო, ჩემი თქვენს გვერდზე თანაცხოვრებით, ნებით თუ უნებლიედ, ისევ ღვთის გმობის მიზი გავხდებოდი და სასუფეველში მოხვედრის იმ მცირე შანსსაც დაგაკარგინებდით, რაც უფალმა გიბოძათ სწორი წესით ცხოვრებისთვის.ჰოდა, მიპასუხე, ხევსურო, ჩემი ასეთი ყოფით ვის მხარეს დავდგებოდი, სიკეთისა, თუ ბოროტებისა?!
- დუმილი ჩამოვარდა. ჰო, მესმის... - ბოლოს ამოღერღა ვეფხიამ, - როგორ? გაქრისტიანების შემდეგ არასოდეს დახმარებიხარ შენს მიწა-წყალს?
- მხოლოდ ერთხელ, დიდგორზე. წმიდა გიორგის მიაწერეთ მოკვდავებმა მაშინ ჩემი გამოჩენა. მხოლოდ მეფე დავითი დაეჭვდა და კარგა ხანს აძებნინა ჩემი თავი თავის მსტოვრებს ტყე-ღრე.
- მეფე რატომ დაეჭვდა?
- ჩემი სისასტიკის გამო, რასაც ბრძოლისას ვიჩენდი. მე არასდროს ამყავდა ტყვეები. თითო გადარჩენილი მტერი ჩემთვის ახალი მტრის მშობელი და აღმზრდელი იყო ყოველთვის. დღეს არა, ხვალ არა, მაგრამ ოცი წლის შემდეგ ეგეთი შებრალებული მტრის შთამომავლები, ან შურისძიებისთვის, ან მომხვეჭელობისათვის, როგორც წესი, ისევ ბრუნდებოდნენ და აწიოკებდნენ ხოლმე ამ მიწა-წყალს. მომხვდურთან მუდამ სასტიკი ვიყავი, ჩემს უკან სისხლის გუბეებისა და გაგლეჯილი ცხედრების ფართო კვალი რჩებოდა ყოველთვის და ასე წმინდანები არ იქცევიან, ხევსურო. ჰოდა, მართებულად დააეჭვა ამ სისასტკემ მეფეც.
- და, განა, დიდგორის გარდა სხვა დროს არ გვიჭირდა?მაშ რად...
- გეყოს, დაიძინე ახლა, წესით უნდა გეძებდნენ და როცა ამ არემარეს გამოჩნდებიან მოკვდავნი, გაგიყვან გაღმა.
- სად გაღმა? რას ნიშნავს ეს გაღმა?
- ახლა გრძნეულ ავსულთა ყოფილ სადგომსა და გამოქვაბულში ხარ. ასეთი რამდენიმე სადგომი მაქვს ამ მიწაწყალზე დაგულვებული. გარედან შესასვლელი არც თვალით ჩანს და არც თქვენს მიერ შექმნილი რაიმე მანქანებით შეიძლება მისი პოვნა. აქ ძე კაცისა ვერც შემოაღწევს და ვერც აქედან გააღწევს თავისით. ქვისა და ჯადოქრობის ფარდა ჰყოფს ამ ქვაბულსა და თქვენს სამყაროს.
- ავსულებიც დევებივით გადაშენდნენ?
- არა, ისინი დიდი ხნის წინ გამოვიდნენ გამოქვაბულებიდან, იერი იცვალეს, შეგერივნენ მოკვდავთ და ახლა თქვენს გვერდით ცხოვრობენ. მათ უკვე ვეღარც არჩევთ მოკვდავნი, მათთან ერთად ჭამთ, სვამთ, თანაცხოვრობთ, მრავლდებით და თქვენი დიდი ნაწილი მათ მსახურებაში დგახართ კიდეც.
- რას ამბობ, ზადენ, მერე უფალმა როგორ დაუშვა ეგ?
- ეგ ჩემი საქმე აღარ არის, როგორ, რატომ, რისთვის. აკი, გითხარი, არჩევანი მოგცეს და თქვენ ირჩევთ-მეთქი. დრო მოვა და თავად გაგცემთ მაგაზე პასუხს უზენაესი.
- ზადენ, შენ როგორ მოაგენი ამ ავსულთა სადგომებს და როგორ შეაღწიე შიგნით?
- ისევე, როგორც შენ მოგაგენი, მიწაში აზელილს, მატლო. დევთა სისხლის წყალობით.
- მე რა შუაში ვარ?
- გიგრძენი, შენს სისხლს ჩემი სისხლის სუნი აქვს, ხევსურო.
- ანუ, რისი თქმა გინდა, რომ მე...
- ჰო, ხევსურო, ჰო, შენ ჩემი მინანაის ვაჟთა შტოსი ხარ. მეგონა, თავადაც მიხვდებოდი აქამდე... ეგ სისხლი ეძახდა პაპაშენს მთაში და ეგ სისხლი გახეტიალებს ტყე-ღრეში აქამდე შენცა...
- გოგი ექიმო, გადარჩება. იწვის, ისე ხურს. მაღალი ტემპერატურა და მოტეხილობები აქვს. ოჯახმა, მერვე დღეა დღეს, რაც დაკარგულიაო, კლდის ძირას ვიპოვეთ ორი საათის წინ, - ცრემლმორეული მისდევდა ახალგაზრდა მაშველი რეანიმაციისკენ სრაფი ნაბიჯით მიმავალ ქირურგს.
- ხევსურია?
- ჰო, ექიმო, ჩვენი კუთხისა ყოფილა, არხოტიონი...
- გადარჩება, რეზიკო, გადარჩება. თქვენ ისეთი ჯიუტი სისხლისანი ხართ, რომ, - გაეღიმა ექიმს.
- ბატონო გოგი! ბატონო გოგიი! მეშვიდე პალატაში გონს მოდის პაციენტი, - ყვირილით გამოიქცა ექთანი გოგი ექიმისკენ.
- აბა, როგორ ხართ, ბატონო ვეფხია? როგორ გრძნობთ თავს?
- ნაცემივით, ფეხს ვერ ვგრძნობ. რა მჭირს, ექიმო?
- საშიში არაფერია, მოტეხილობა გაქვთ, მაგრამ საკმაოდ სწაფად მიდის შეხორცების პროცესი, საკმაოდ ოსტატურად და სწორად მოგიხერხებიათ მოტეხილი ფეხის ჯოხით ფიქსაცია. სიმართლე გითხრათ, გავოცდი, რომ ასე შეძელით არტაშანის თავად დადება. ახლა კი თაბაშირის სახვევი გადევთ. აბა, რამდენ თითს ხედავთ ახლა?
- სამს, ექიმო, მარა...
- სწორია. ახლა?
- შვიდს, ექიმო, მარა...
- სწორია. რა, მარა?
- მე არ გამიკეთებია ეგ არტაშანი, იქ ზადენი იყო...
- აჰა, ისევ ზადენი, ხომ? სამი დღეა ბოდავთ ზადენის სახელს და ღვთისშვილებს უხმობთ. იცის ასე ნეიროფლექსურმა შოკმა, საკმაოდ ძლიერი ტკივილები გექნებოდათ, სხეულზეც მრავლობითი ტრავმული ესკორაციები გაქვთ. ამოგიტივტივდათ, ალბათ, ბავშვობაში გაგონილი რაღაც ისტორიები გონებაში და სულ ეს არის. ეგ არაფერი, გადაგივლთ მალე. მიხარია, რომ სხვა რაიმე სერიოზული გვერდითი გართულებები არ აგეღნიშნებათ. დღესვე მივცემთ მნახველებსაც თქვენი მონახულების უფლებას. ახლა კი წავალ, თქვენს ოჯახს შევეხმიანები და ვახარებ... მესამე დღეა საავადმყოფოს ეზოში, მანქანაში ათენებენ.
- ექიმო, წამოდგომა შეიძლება? საპირფარეშოში მინდა გასვლა.
- ნუუ... პრინციპში, შეიძლება, თუ ყავარჯნებზე დაყრდნობის ძალა შეგრჩათ. ახლავე ვუხმობ ექთანს და დაგეხმარებათ, ოღონდ ნუ გაუთამამდებით.
წყალი შეისხა პირზე ვეფხიამ. თითქოს, უცხო, გაუპარსავი კაცი შესცქეროდა სარკიდან. უფრო მეტად გაჭაღარავებული მოეჩვენა თავი. ,,გადავრჩი“ - ჩაიბუტბუტა თავისთვის, - ზადენის სახელს ბოდავდიო, ექიმმა და, ნუთუ, მართლა ტკივილისაგან, ჰა... ჰალუცინაციები, ვითომ? მაგრამ ის ჯოხი? ვითომ ეგაც მე... და არ მახსოვს. ჰო, რა ვიცი, იქნებ მართლა მესიზმრა კიდეც. მადლობა, უფალო, დიდება შენს სახელს, - პირჯვარი გადაიწერა დამკერდზე მოისვა ხელი ვეფხიამ, უნდოდა ნათლობის ჯვარს მთხვეოდა და... რაღაც უხეში იგრძნო. წამით გაშეშდა, შემდეგ სწრაფად გადაიღეღა მკერდი და გაოგნდა. ჯვართან ერთად, ერთი ცალი თითის სიგრძის რქისებრი წანაზარდი კონწიალობდა ტყავის თასმაზე.
- არა ვბოდავდი, ექიმო, არა, - უკვე ხმამაღლა, თითქმის ღრიალით შესძახა ვეფხიამ, - მაშ, არსებობ, ხომ? მაშ, გიხილე არა? მაშ, სიზმარი არა ყოფილა... მაშ, არ გავგიჟებულვარ, არა... მაშ, შენ გადამარჩინე, ხომ?
- ვის გინდა, ვეფხია, შენ ახლა ეს მოუყვე და დააჯერო?! ვინ მოგისმენს? ვინ ირწმუნებს?
- აკი, მითხრა, რომც გამთქვა, მაინც არ დაგიჯერებენო... მაშ, ეს რქა რაღასთვის დამკიდე, ზადენ?.. იქნებ იმისთვის, რომ... ჰო, მივხვდი... ვიცი, ახლა უკვე ვიცი... პაპამაც იცოდა...
- დაანებე ვეფხია ბავშვს თავი, დაგავიწყდა, რა შეგემთხვა? შენი თავი ჯანდაბას, ბავშვს არ მოსწიო რამე, თორემ ჩემი ხელით მოგკლავ იცოდე, - ქოთქოთებდა ნანა ბებო.
- კარგი რა, ბე... ათი წლისა გავხდი, პატარა ხომ აღარ ვარ?! თანაც, ხომ იცი, ვეფხია პაპას ღვთისშვილნი ჰფარავენ.
- ვაიი... გამოუჭედე ხო გონება შენი ზღაპრებით ბავშვსაც, რა ჯიშისა და სისხლისანი ხართ, ამისთანა ჯიუტი და შეუსმენელი, ჰა? თმის ღერი არ ჩამოუვარდეს გამიფრთხილებიხარ, ვაჟბატონო, იცოდე, თორეემ... დარჩი ჩემთან, ბებო, ზოოპარკში წაგიყვან, საქანელებზე წაგიყვან, ნაყინსა და ნამცხვრებს გაჭმევ, დარჩი, ბებო, ჯანდაბამდის წავიდეს ეგ ბერიკაცი... რასაც მეტყვი, ყველაფერს გიყიდი, ოღონდ დარჩი, რა, ბებოს სიცოცხლევ. ნეტავ, რა დაგრჩენია, ბებო გენაცვალოს მაგ ტყე-ღრეში, ჰა?
- ეგ მხოლოდ მე და პაპამ ვიცით, ბე.
- რა იცით შენ და მაგ ბერიკაცმა, რა?
- რა და... ღვითისშვილს უნდა ვეძებდეთ, კაცისა თავადვე შამოგვეყრების, ბებო. აგრე არ არის, ვეფხო პაპა?
- აგრეა, შვილო, აგრე. ღვთისშვილთა ძალა, მადლი და მფარველობა არ მოგშლოდეს შენა და ჩვენს ქვეყანასა. შენ გენაცვალოს ვეფხია პაპა, შენა.
27.03. 2022 წ.
ახალი სტატიები
სალომე გოგოლაძე - ლექსები 22:52თენგიზ გუმბერიძე - ზოგადეროვნული საკითხები ილია ჭავჭავაძის პუბლიცისტიკასა და ეპისტოლურ მემკვიდრეობაში 01:09კარლ გუსტავ იუნგი - თანამედროვე საზოგადოებაში ინდივიდის გაჭირვებული მდგომარეობა (თარგმანი - ნუგზარ კუჭუხიძე) 01:01ირაკლი ნადარეიშვილი - ზადენი (ფენტეზი) 20:57დაფნე დიუ მორიე - მისი მამა (თარგმანი - თამარ ნამგლაძე) 20:53გივი ჩიღვინაძე - ტოპონიმები, ამბები და ადამიანები 20:27გიგა ქურციკიძე - ნელთბილობა, ანუ არც იქითობა, არც აქეთობა 19:46ირინა თოფურია - ლექსები 19:31
ახალი ნომერი
პირადი კაბინეტი
სხვადასხვა
ქეთი დუღაშვილი - ლექსები
გიგა ქურციკიძე - ნელთბილობა, ანუ არც იქითობა, არც აქეთობა
რაულ ჩილაჩავა - ლექსები
ერეკლე ბეჟუაშვილი - ტიბეტური საგანძური (ნაწყვეტი წიგნიდან)
გორვანელი - ცნებობრივი აღრევა (დემოკრიტე, პლატონი, არისტოტელე)
ზაალ ებანოიძე - წყალგაღმიდან მოიწერე
ლეილა მესხი - ,,თეთრი დუქანი“
ლანა ბიბილურიძე - ინტერვიუ პოეტ ზაალ ჯალაღონიასთან
ინგუ ჭუმბურიძე - ლექსები
ბექა ახალაია - ლექსები